SŁOWA KLUCZOWE: pro-memoriaKEY WORDS: in memory of prof. Witold Seńczuk

STRESZCZENIE: W przypadku sekcji czaszki wymagane jest użycie piły w celu usunięcia sklepienia. Podczas tych procedur przepiłowanie kości staje się krytycznym źródłem zakaźnych aerozoli, które natychmiast rozprzestrzeniają się w bezpośrednim otoczeniu, wytwarzając ciekłe aerozole zawierające kropelki płynu mózgowo-rdzeniowego i krwi, co prowadzi do narażenia całego personelu przeprowadzającego sekcję zwłok. W przypadkach wysokiego ryzyka, takich jak choroba prionowa, gruźlica, ciężki ostry zespół oddechowy (SARS), COVID-19 itp., gdy czaszka wymaga piłowania, głównym problemem staje się narażenie operatora piły na patogeny wywołujące te choroby. Dlatego autorzy sugerują zastosowanie ergonomicznej, półokrągłej skrzynki do kraniotomii podczas usuwania sklepienia czaszki i mózgu w czasie sekcji zwłok, aby skutecznie zapobiec zanieczyszczeniu całej sali sekcyjnej. Dostosowano przezroczyste pudełko z tworzywa akrylowego, które ma kształt półkola i posiada trzy ściany, jedną półokrągłą kopułę bez podłogi, ścianę przednią z regulowanym zamkiem błyskawicznym i tylną ścianę z okrągłymi otworami z rękawami wykonanymi z pięciowarstwowej tkaniny. Kopuła posiada z boku jeden wylot na rurę ssącą z podciśnieniem, po dwa otwory po każdej stronie kopuły z ramionami z włókniny dla operatora piły oraz ramiona asystenta do wykonywania zabiegów otwierania czaszki. Zastosowanie tej skrzynki pozwoliło autorom ograniczyć rozprzestrzenianie się zakaźnych aerozoli w sali sekcyjnej, ponieważ zbieranie w próżni pyłu kostnego zapewnia bezpieczeństwo lekarzom przeprowadzającym sekcję. ABSTRACT: In cranial autopsies, the post-mortem examination requires the use of a saw for the removal of the skull cap. In these procedures, sawing of bone becomes a critical source of infectious aerosols which spread instantaneously in the immediate environment, generating liquid aerosols including droplets of cerebrospinal fluid and blood, and leading to exposure of all autopsy personnel. In high-risk cases like prion disease, tuberculosis, severe acute respiratory syndrome (SARS), COVID-19, etc. where the skull would require sawing, the prime concern is the saw operator’s exposure to these pathogens. Therefore, the author suggests the use of an ingenious ergonomic semi-circular craniotomy box during skull cap and brain removal in the autopsy procedure to successfully prevent the contamination of the entire autopsy hall. A transparent acrylic plastic box has been customized, which is semi-circular in shape having three walls, one semi-circular dome without a floor, a front wall with adjustable zipper closure, and a hind wall with circular holes with sleeves made of 5-layer fabrics. The dome contains one outlet for a vacuum suction pipe on the side, two holes on each side of the dome with non-woven fabric arms for the saw operator, and assistants’ arms for performing skull opening procedures. The use of this box allowed the author to prevent and limit the spread of the generation of infectious aerosols in the autopsy hall as the bone dust collected in the vacuum ensures the safety of autopsy surgeons. SŁOWA KLUCZOWE: Aerozole, Skrzynka do kraniotomii, Sekcje zwłok wysokiego ryzyka, Choroby zakaźne, Ryzyko zawodowe, Bezpieczeństwo w miejscu pracy KEY WORDS: Aerosols, Craniotomy box, High-risk autopsies, Infectious disease, Occupational hazard, Workplace safety

STRESZCZENIE: Wstęp: Wysokoprzepustowe sekwencjonowanie genomów mitochondrialnych wymaga zazwyczaj wcześniejszej amplifikacji tego materiału genetycznego. Etap PCR może wpływać na jakość uzyskanych danych, szczególnie, gdy stosuje się detekcję heteroplazmii na niskim poziomie. Cel: Celem niniejszego opracowania było porównanie wiarygodności detekcji homoplazmatycznych i heteroplazmatycznych substytucji w ludzkich genomach mitochondrialnych zamplifikowanych z wykorzystaniem dwóch różnych polimeraz. Materiał i metody: Pełne genomy mitochondrialne zamplifikowano przy użyciu Long PCR Enzyme Mix z Fermentas lub TaKaRa LA Taq DNA Polymerase z TaKaRa. Biblioteki przygotowano z wykorzystaniem Nextera XT DNA libraries i zsekwencjonowano przy użyciu platformy MiSeq FGx (Illumina). Substytucje w mtDNA identyfikowano dla wariantów mniejszościowych na poziomie powyżej 1%. Wyniki: Wszystkie substytucje homoplazmatyczne wykryte w produktach PCR zamplifikowanych przy użyciu badanych polimeraz i zsekwencjonowanych na MiSeq FGx były identyfikowane jako homoplazmie za pomocą alternatywnych metod sekwencjonowania. Zaobserwowano, że TaKaRa LA Taq DNA Polymerase jest mniej precyzyjna w detekcji heteroplazmii na niskim poziomie niż enzym Long PCR Enzyme Mix, ponieważ wprowadza więcej fałszywie negatywnych i fałszywie pozytywnych wyników dla wariantów mniejszościowych powyżej poziomu 1%. Niemniej jednak, obie badane polimerazy są tak samo skuteczne w wykrywaniu autentycznych substytucji w mtDNA, dla których warianty mniejszościowe przekraczają poziom 3,61%, zakładając co najmniej 10 000 – krotne pokrycie i sekwencjonowanie bibliotek Nextera XT DNA libraries przy użyciu MiSeq FGx. Wnioski: Wiarygodność i czułość detekcji heteroplazmii punktowych przy użyciu MiSeq FGx zależy od polimerazy używanej do amplifikacji mtDNA. W związku z tym, zalecane jest zweryfikowanie protokołów laboratoryjnych używanych do detekcji substytucji w mtDNA przed ich zastosowaniem w celach medycznych lub sądowych. ABSTRACT: Introduction: Massively parallel sequencing of mitogenomes usually requires prior amplification. The PCR step may influence the quality of the data obtained, especially when low-level heteroplasmy detection is applied. Aim: The aim of this study was to compare the reliability of two different DNA polymerases in detecting homoplasmic and heteroplasmic substitutions in human mitogenomes. Materials and Methods: Mitogenomes of five samples were amplified with Long PCR Enzyme Mix from Fermentas or TaKaRa LA Taq DNA Polymerase from TaKaRa. Then, NexteraTM XT DNA libraries were sequenced on MiSeq FGx platform (Illumina). mtDNA substitutions were called for alternative variants above the 1% level. Results: All homoplasmic substitutions detected in amplicons generated with polymerases studied here and sequenced on MiSeq FGx system were consistently identified as homoplasmies with alternative sequencing methods. TaKaRa LA Taq DNA Polymerase was found to be less accurate in low-level heteroplasmy detection than Long PCR Enzyme Mix enzyme as more false negative and false positive results were observed for minority variants called above the 1% level. Nevertheless, both PCR systems studied can be successfully used to detect authentic mtDNA substitutions, for which minority variants exceed the 3.61% level assuming at least 10,000x coverage and sequencing Nextera XT DNA libraries on MiSeq FGx machine. Conclusions: The accuracy and sensitivity of point heteroplasmy detection with the MiSeq FGx instrument varies on polymerase used for mtDNA amplification. Therefore, it is recommended to validate the laboratory protocols used for mtDNA substitution detection prior to their implementation for the forensic or medical genetics purposes. SŁOWA KLUCZOWE:mtDNA, genom mitochondrialny, heteroplazmia, heteroplazmia punktowa (PHP), masowe sekwencjonowanie równoległe (MPS), MiSeq KEY WORDS: SmtDNA, mitochondrial genome, heteroplasmy, point heteroplasmy (PHP), massively parallel sequencing (MPS), MiSeq

STRESZCZENIE: W sprawach zmierzających do ustalenia ojcostwa istotne znaczenie mają badania genetyczne, które pozwalają zarówno na wykluczenie lub potwierdzenie ojcostwa. Powyższe badania pozwalają również na uzyskanie informacji na temat częstości mutacji krótkich powtórzeń tandemowych, które mają istotne znaczenie w analizie statystycznej wyników badań. Przeanalizowano ogółem 468 spraw spornego ojcostwa w układzie domniemany ojciec, dziecko, matka z lat 2018-2022 z centralnej części Polski. Do szczegółowej analizy wystąpienia mutacji zakwalifikowano 346 spraw, w których uzyskano potwierdzenie ojcostwa. Analizę DNA wykonano przy użyciu zestawu odczynników PowerPlex®Fusion 6C (Promega, USA). Zaobserwowano 36 wystąpień mutacji w 13 z 23 analizowanych markerów genetycznych. Wśród nich 94,44% stanowią mutację o jedno powtórzenie repetytywne oraz 5,56% mutacje o 2 powtórzenia. Wśród ww. mutacji zanotowano 18 insercji, 10 delecji, natomiast w 8 przypadkach nie było możliwe stwierdzenie czy nastąpiła insercja czy delecja. Stwierdzono również wyraźnie większy udział mutacji ojcowskich w stosunku do mutacji matczynych w proporcji 4,17:1. ABSTRACT: In paternity cases, genetic tests are of great importance as they allow to exclude or confirm paternity. As a result of paternity tests we can also obtain information on the frequency of short tandem repeat mutations, which are important in the statistical analysis of test results. A total of 468 cases of full paternity trios (mother, child and alleged father) were analysed from years 2018 - 2022 from the central part of Poland. For further analysis of the occurrence of the mutation 346 cases in which paternity was confirmed were qualified. DNA analysis was performed using the PowerPlex®Fusion 6C kit (Promega, USA). 36 mutations were observed in 13 of the 23 genetic markers analysed. 94.44% were one-step mutations and 5.56% were two-step mutations. Among those mutations, there were 18 insertions and 10 deletions, while in 8 cases it was not possible to determine whether an insertion or deletion occurred. There was also a significantly higher share of the father mutation in relation to the mother mutation at a ratio of 4.17:1. SŁOWA KLUCZOWE: ustalenie ojcostwa, częstości mutacji, loci STR, PowerPlex®Fusion 6C KEY WORDS: paternity testing, mutation rates, STR loci, PowerPlex®Fusion 6C

STRESZCZENIE: Pośmiertna tomografia komputerowa (PMCT) to technika obrazowania, która zyskuje coraz większą popularność zarówno na świecie, jak i w Polsce. Zapewnia pewne korzyści w badaniu śmierci, których nie jest w stanie zapewnić konwencjonalna sekcja zwłok, ma jednak istotne ograniczenia. Ponieważ w naszym kraju nadal rozwija się PMCT i pośmiertna angiografia komputerowa (PMCTA), niezwykle ważne jest, aby dowiedzieć się, co ludzie wiedzą i myślą o tych technikach obrazowania, zwłaszcza prokuratorzy, którzy oficjalnie zlecają przeprowadzanie tego rodzaju badań. W 2019 r. przeprowadzono dwie równoległe ankiety, odpowiednio wśród polskich prokuratorów i ogółu polskiego społeczeństwa, dotyczące ich aktualnej wiedzy i opinii na temat PMCT. Wyniki zebrano zarówno online, jak i w wersji papierowej, a następnie poddano analizie. W sumie w ankiecie wzięło udział 92 prokuratorów i 227 osób niebędących prokuratorami. Autorzy zaobserwowali, że chociaż prokuratorzy częściej słyszeli o tym badaniu niż ogół społeczeństwa, ich wiedza była często niewystarczająca lub nieprawidłowa. Konwencjonalna sekcja zwłok była nadal złotym standardem w dochodzeniu przyczyn śmierci. Wykazano jednak powszechne dobre nastawienie do PMCT i chęć dowiedzenia się o nim więcej – nie tylko wśród prokuratorów, ale także wśród ogółu społeczeństwa. Autorzy niniejszego artykułu zalecają organizację większej liczby kursów i szkoleń dla polskich prokuratorów w celu uzupełnienia tej luki w ich wiedzy. ABSTRACT: Post-mortem computer tomography (PMCT) is an imaging technique that is gaining popularity both worldwide and in Poland. It provides certain benefits in death investigation that a conventional autopsy is not able to, however, it has significant limitations. As PMCT and post-mortem computed angiography (PMCTA) continue to develop in this country, it is critical to become aware what people know and think about these imaging techniques, especially the prosecutors who officially order such examinations to be performed. In 2019, two concurrent surveys were administered to Polish prosecutors and general Polish population, respectively, regarding their current knowledge and opinions on PMCT. The results were collected both online and on paper, and then subjected to analysis. In total, 92 prosecutors and 227 non-prosecutors responded to the survey. The present authors observed that while prosecutors were more likely to have heard of this examination than the general public, their knowledge was often inadequate or incorrect. Conventional autopsy was still held as the gold standard in death investigation. However, a good popular sentiment towards PMCT was shown, and a desire to learn more about it – not just among prosecutors, but among the general public as well. The present authors’ recommendation is that more courses and training should be organised for Polish prosecutors to compensate this knowledge gap. SŁOWA KLUCZOWE: pośmiertna tomografia komputerowa, pośmiertna angiografia tomografii komputerowej, polska prokuratura, polska opinia publiczna, badanie ankietowe KEY WORDS: Post-mortem computed tomography, Post-mortem computed tomography angiography, Polish prosecution, Polish general public, survey

STRESZCZENIE: Celem pracy jest opracowanie metodyki tworzenia obrazu 3D miejsc zdarzeń o charakterze kryminalnym w oparciu o zapis video z rejestratorów na wyposażeniu służb interwencyjnych. Dla realizacji tego celu przeprowadzono eksperyment badawczy. Opierał się on na inscenizacji miejsca zdarzenia i zasymulowaniu czynności zespołu interweniującego. Materiał badawczy pracy stanowi obraz zarejestrowany w cyfrowym formacie video. Obrazem tym jest przebieg inscenizacji interwencji służb ratunkowych w miejscu zdarzenia o charakterze kryminalnym. Inscenizację będącą eksperymentem badawczym zaaranżowano w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Tworzenie modelu 3D miejsca zdarzenia było trójetapowe: analiza video i rekonstrukcja 3D pozycji przestrzennej kamery; modelowanie 3D sylwetki uczestnika z odtworzeniem pozycji zbliżonej do tej na nagraniu; skanowanie 3D miejsca symulowanego zdarzenia i złożenie całości oraz skalowanie do wymiarów rzeczywistych. Rezultat (model 3D) przedstawiono w formie zestawu obrazów – rzutów poziomymi, przekroi pionowych, ujęć izometrycznych i perspektywicznych modelu. Danetechniczne sprzętu badawczego jak też inne istotne informacje zawarto w tabelach i schematach. W pracy wykazano że, dane graficzne pozyskiwane w nieintencjonalny sposób i alternatywnymi źródłami ich rejestracji, mogą stanowić istotne uzupełnienie dla danych gromadzonych w rutynowych czynnościach medyczno-sądowych i kryminalistycznych. Zastosowanie rejestratorów obrazu podczas czynności służb ratunkowych i interwencyjnych pozwala na pozyskanie informacji o istotnym znaczeniu dla analiz medyczno-sądowych i kryminalistycznych. W oparciu o zapis video z rejestratorów służb interwencyjnych możliwym jest uzyskanie obrazu 3D miejsca zdarzenia kryminalnego dla dalszych analiz medyczno-sądowych i kryminalistycznych. ABSTRACT: The aim of this study is to develop a methodology for creating 3D images of crime scenes based on footage from cameras used by emergency services. To accomplish this, a research experiment was conducted, which consisted of re-enactment of a crime scene and simulation of the actions of the emergency team. The experiment did not illustrate a real case. The scenario was developed and dedicated for the purpose of the research. The research material of this study consists of footage recorded in digital video format. The footage shows the course of a re-enacted intervention of emergency services at the crime scene. The re-enactment, which was a research experiment, was arranged under conditions close to real ones. The 3D model of the scene was created in three stages: video analysis and 3D reconstruction of the spatial position of the camera; 3D modelling of the figure of the participant with reconstruction of the position similar to the one in the recording; and 3D scanning of the scene of the simulated crime, assembly of individual elements, and scaling to real dimensions. The result (a 3D model) was presented in the form of a set of images: horizontal projections, vertical sections, and isometric and perspective views of the model. Technical data of the research equipment as well as other relevant information was presented in tables and diagrams. This study demonstrated that graphic data obtained unintentionally and through alternative recording sources may significantly complement the data collected in the course of routine medico-legal and forensic activities. The use of cameras during the actions of rescue and emergency services allows us to obtain information of significant importance for medico-legal and forensic analyses. The footage from cameras of emergency services makes it possible to obtain a 3D image of the crime scene for further medico-legal and forensic analyses. SŁOWA KLUCZOWE: Skanowanie 3D, Animacja 3D, Rekonstrukcja, analiza obrazu, CCTV KEY WORDS: 3D scanning, 3D animation, reconstruction, image analysis, CCTV

STRESZCZENIE: Do najczęstszych powikłań przezskórnych interwencji wieńcowych oraz innych zabiegów wewnątrznaczyniowych należą niegroźne krwotoki, krwiaki czy infekcje w miejscu wkłucia [1]. Znacznie poważniejsze to m.in. uszkodzenie ściany naczynia, rozwarstwienie, wstrząs spowodowany podaniem kontrastu, ostre uszkodzenie nerek, zawał mięśnia sercowego [2] czy udar niedokrwienny [3]. Przyczyną powikłań niedokrwiennych może być incydent zatorowy spowodowany powstaniem zakrzepu lub oderwaniem fragmentów blaszki miażdżycowej [3]. Rzadko diagnozowanym powikłaniem jest niedokrwienie spowodowane drobnymi zatorami z materiału pokrywającego sprzęt wprowadzany do naczynia – hydrofilowej powłoki polimerowej [4]. Niniejszy przypadek dotyczy ujawnienia fragmentów powłok polimerowych w naczyniach wieńcowych w preparatach mięśnia sercowego, pobranych w czasie sekcji zwłok przeprowadzonej w Katedrze Medycyny Sądowej w Bydgoszczy (L.dz. 676/19). W tekście poruszono aspekty kliniczne powikłania oraz zagadnienia istotne z sądowo-lekarskiego punktu widzenia. ABSTRACT: The most common complications of percutaneous coronary interventions and other endovascular procedures include minor hemorrhage, hematoma, or infection at the insertion site [1]. Much more serious ones include damage to the vessel wall, dissection, shock from contrast administration, acute kidney injury, myocardial infarction [2] and ischemic stroke [3]. Ischemic complications can be caused by an embolic incident due to a thrombus formation or detachment of atherosclerotic plaque fragments [3]. A rarely diagnosed complication is ischemia caused by microembolisms from the material covering the equipment inserted into the vessel – hydrophilic polymer coating (HPC)[4]. We present an interesting case of HPC revealed in coronary vessels within myocardial preparations taken in forensic post-mortem examination conducted at the Department of Forensic Medicine in Bydgoszcz (L.dz. 676/19). This article raises the issue of clinical implications and forensic aspects. SŁOWA KLUCZOWE: polimery, przezskórna interwencja wieńcowa (PCI), zator KEY WORDS: polymers, percutaneous coronary intervention (PCI), embolism