SŁOWA KLUCZOWE: Wspomnienie pośmiertne KEY WORDS: Memorial

STRESZCZENIE: Zapalenie płuc jest jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji i zgonów dzieci. Celem pracy była sądowo-lekarska analiza przypadków dzieci zmarłych nagle z powodu nierozpoznanego za życia zapalenia płuc. Praca miała charakter retrospektywny i polegała na analizie akt spraw prokuratorskich. Badaniem objęto 47 dzieci zmarłych w latach 2011- 2018, u których jako przyczynę zgonu po przeprowadzeniu badań pośmiertnych wskazano zapalenie płuc, a także dzieci, u których przyczyna zgonu, pomimo przeprowadzenia pośmiertnych badań dodatkowych, w tym histopatologicznych, nie została określona. W części przypadków w badaniach dodatkowych pośmiertnych dla postawienia rozpoznania wykonano dodatkowo ukierunkowane barwienia immunohistochemiczne wybranych wycinków płuc. U dzieci z objawami prodromalnymi w badaniu histopatologicznym istotnie częściej występowała niedodma niż u dzieci bez objawów prodromalnych. Zapalenie płuc to istotny problem kliniczny. Zwłaszcza u małych dzieci może ono przebiegać bez żadnych objawów, które pozwoliłyby na postawienie takiego rozpoznania. Prawidłowo przeprowadzona diagnostyka pośmiertna, uzupełniona o badania immunohistochemiczne, pozwala zredukować liczbę niewyjaśnionych pod względem przyczyny zgonów dzieci. ABSTRACT: Pneumonia is one of the most common causes of children’s hospitalization and death. The aim of the study was a medico-legal analysis of children who died suddenly due to pneumonia undiagnosed in their lifetime. The research was of a retrospective character and consisted in an analysis of prosecution files. The study included 47 children who died between 2011-2018 in whom pneumonia after post-mortem examination was indicated as the cause of death, as well as children in whom the cause of death, despite additional post-mortem examinations, including histopathological tests, was not established. In some cases, under additional post-mortem examinations, additional targeted immunohistochemical staining of selected lung sections was performed to establish the diagnosis. In children with prodromal symptoms, histopathological examination showed significantly more frequent atelectasis than in children without prodromal symptoms. Pneumonia is a significant clinical problem. Especially in young children, it may proceed without any symptoms that would cause such a diagnosis to be made. A properly conducted post-mortem diagnosis supplemented by immunohistochemical examinations allows to reduce the number of unexplained deaths in children. SŁOWA KLUCZOWE: zapalenie płuc, dzieci, badania pośmiertne, immunohistochemia KEY WORDS: pneumonia, children, post-mortem examination, immunohistochemistry

STRESZCZENIE: Problemy z uzyskaniem opinii biegłych lekarzy w Polsce są znane od dawna i są dobrze zdiagnozowane. Przyczynami takiego stanu rzeczy są: niedostateczna do potrzeb liczba lekarzy w ogóle, niekonkurencyjne stawki wynagrodzenia i trudności w pogodzeniu obowiązków zawodowych z pełnieniem funkcji biegłego przy oczekiwanej przez wszystkich dyspozycyjności. Zachodzące przemiany pokoleniowe mogą dodatkowo pogłębić te problemy. Celem pracy było zbadanie tego ostatniego zjawiska poprzez porównanie profilu wiekowego lekarzy biegłych sądowych z profilem wiekowym lekarzy w ogóle. Informacje na temat wieku lekarzy biegłych sądowych uzyskaliśmy od prezesów sądów okręgowych i z Centralnego Rejestru Lekarzy a lekarzy w ogóle z Centralnego Rejestru Lekarzy. Przeprowadzone badania pozwoliły na sformułowanie następujących wniosków: Funkcję biegłego sądowego pełni jedynie 0.8% wszystkich lekarzy w Polsce. Blisko 2/3 lekarzy biegłych sądowych należy do pokolenia Baby boomers (urodzeni w latach 1946-1964), blisko 1/3 do pokolenia X (1965-1980), a jedynie 1/16 do pokolenia Y (1981-1996), czyli Milenialsów. Uzyskane wyniki, podobnie jak dane z piśmiennictwa, sugerują, że obecnie zła sytuacja z dostępnością do opinii lekarzy biegłych sądowych w kolejnych latach ulegnie dalszemu pogorszeniu z powodu przemian pokoleniowych, tj. zastępowania obecnie dominujących wśród biegłych pokoleń Baby boomers i X przez pokolenie Y, czyli Milenialsów o innym nastawieniu do życia. ABSTRACT: time and are well-diagnosed. The reasons for this state of affairs are: an overall insufficient number of physicians compared to the general needs, uncompetitive remuneration levels, and the difficulty of reconciling professional and court-appointed expert duties, while taking into consideration the availability expected of experts. The ongoing generational transition may further exacerbate these problems. The purpose of this study was to investigate the latter phenomenon by comparing the age profile of court-appointed physicians with that of physicians in general. Information on the age of court-appointed physicians was obtained from the presidents of regional courts and the Central Register of Physicians, while general statistics on physicians were also acquired from the latter. Research allowed us to formulate the following conclusions: only 0.8% of all physicians in Poland serve a court-appointed expert function. Almost two-thirds of court-appointed physicians belong to the Baby Boomer generation (born in 1946-1964), nearly one-third to Generation X (1965-1980), and only one-sixteenth (6.10%) to Generation Y (1981-1996), or Millennials. The results obtained, as well as data from the literature, suggest that the current bad state of affairs regarding access to the opinions of court-appointed physicians will further deteriorate in the coming years due to generational changes, i.e., the replacement of Baby Boomers and Generation X, currently dominant among court-appointed experts, by Generation Y, i.e., Millennials, with a different attitude to life. SŁOWA KLUCZOWE: biegli, profil wiekowy, wiadomości specjalne, różnice pokoleniowe KEY WORDS: court-appointed experts, age profile, specialized knowledge, generational differences

STRESZCZENIE: Wykorzystanie nowych możliwości o wysokiej rozdzielczości i identyfikacji sądowej w zakresie badań populacji, oferowanych przez nowe metody multipleksowe (jak Yfiler Plus), ma kluczowe znaczenie w sprawach genetyczno-sądowych. Opracowanie baz danych z częstością haplotypów jest niezbędne do pełnego wykorzystania nowych możliwości w zakresie oznaczania chromosomu Y. Cel pracy: Opracowanie bazy haplotypów zestawu Yfiler Plus dla próby populacyjnej 534 mężczyzn z Polski północno-wschodniej oraz obliczenie parametrów przydatności w badaniach genetyczno- sądowych. Materiały i metody: Badanie przeprowadzono na próbie populacyjnej 534 niespokrewnionych mężczyzn z obszaru Polski północno-wschodniej z użyciem panelu Yfiler Plus obejmującego 27 markerów zlokalizowanych na chromosomie Y. Wyniki: Cztery haplotypy pojawiły się dwukrotnie. Zdolność dyskryminacyjna (DC) całego zestawu wyniosła 0,9925. Najwyższą wartość zróżnicowania genowego (GD) obliczono dla DYS518 (0,86) należącego do markerów szybkomutujących, zaś najniższą GD dla DYS392 (0,42). Wnioski: Wyniki wskazują na konieczność prowadzenia dalszych badań i obserwacji zmian, zarówno w różnych regionach Polski, jak i w całej Europie. ABSTRACT: The use of new high-resolution and forensic identification capabilities for population studies offered by new multiplex methods (such as Yfiler Plus) is crucial in forensic genetics cases. The development of haplotype frequency databases is essential to take full advantage of the new Y chromosome determination capabilities. Purpose: Development of the haplotype database of the Yfiler Plus kit for a population-based sample of 534 males from northeastern Poland and calculation of suitability parameters for forensic genetics studies. Materials and methods: The study was conducted on a population sample of 534 unrelated males from the area of northeastern Poland using the Yfiler Plus panel of 27 markers located on the Y chromosome. Results: Four haplotypes appeared twice. The Discrimination Capacity (DC) of the entire set was 0.9925. The highest Gene Diversity (GD) value was calculated for DYS518 (0.86) belonging to the fast-mutation markers, while the lowest GD was calculated for DYS392 (0.42). Conclusions: The results indicate the need for further research and observation of changes, both in different regions of Poland and across Europe. SŁOWA KLUCZOWE: badania populacyjne, Polska północno-wschodnia, Yfiler Plus KEY WORDS: population studies, northeastern Poland, Yfiler Plus

STRESZCZENIE: Sądowa genealogia genetyczna korzysta w głównej mierze z popularności badań genealogicznych (zwłaszcza) wśród Amerykanów oraz z pojawienia się nowych technik sekwencjonowania umożliwiających analizę trudnych próbek pochodzących z miejsca zdarzenia. Metoda uważana jest za prawdziwy przełom zarówno dla bieżących śledztw, jak i tych, w których wszystkie inne zasoby i techniki zawiodły podczas toczącego się śledztwa. Pomimo, że doniesienia medialne w sposób istotny podkreślają jej wyjątkową wartość, sądowa genealogia genetyczna jest bardzo pracochłonna a dochodzenie może zostać zawieszone na każdym etapie ze względu na wiele czynników w tym brak trafień w dostępnych bazach danych lub niekompletność drzew genealogicznych. Niniejszy przegląd podsumowuje zakres zastosowań sądowej genealogii genetycznej, wymienia wiele związanych z nią wątpliwości i nieporozumień a także wskazuje dostępne rozwiązania dla poruszanych problemów. Zawiera również aktualne wytyczne i przepisy, których powinny przestrzegać organy ścigania chcące wykorzystywać sądową genealogię genetyczną. ABSTRACT: Forensic genetic genealogy (FGG) benefits largely from popularity of genealogical research within (mostly) American society and the advent of new sequencing techniques that allow typing of challenging forensic samples. It is considered a true breakthrough for both active and especially cold cases where all other resources and methods have failed during investigation. Despite media coverage generally highlighting its powers, the method itself is considered very laborious and the investigation may easily got suspended at every stage due to many factors including no hits in the database or breaks in traceable lineages within the family tree. This review summarizes the scope of FGG use, mentions most concerns and misconceptions associated with the technique and points to the plausible solutions already suggested. It also brings together current guidelines and regulations intended to be followed by law enforcement authorities wishing to utilize genetic genealogy research. SŁOWA KLUCZOWE: genetyka sądowa, sądowa genetyka genealogiczna, przeszukiwanie rodzinne KEY WORDS: forensic genetics, investigative genetic genealogy, familial searching

STRESZCZENIE: Cel pracy: Określenie pochodzenia gatunkowego materiału, z którego wykonano inkryminowany abażur zakupiony na pchlim targu. Metody: Do osiągnięcia tego celu wybrano metody histologiczne oraz biologii molekularnej powszechnie stosowane w genetyce sądowej. DNA do badań wyizolowano przy użyciu zestawu QIAamp DNA Mini Kit (Qiagen) zgodnie z protokołem producenta przeznaczonym dla tkanek. Ocenę ilościową i jakościową materiału genetycznego przeprowadzono metodą real-time PCR z użyciem zestawu Quantifiler Duo DNA Quantification Kit (Applied Biosystems). W celu identyfikacji gatunków wybrano specyficzne markery genetyczne mtDNA bydła, koniowatych, jeleni, dzików i owiec. Wyniki: Badania histologiczne wykazały, że abażur wykonano z płatów jelitowych. DNA uzyskany z próbki dał pozytywny wynik testu dla bydła. Wyniki badań wykluczyły przypuszczenie, że badany abażur został wykonany z ludzkiej skóry. Wnioski: Zaproponowaną metodę badawczą można wykorzystać do weryfikacji pochodzenia artefaktów błędnie określanych jako wykonane z ludzkiej skóry. Według naszej wiedzy takie artefakty można znaleźć w muzeach i kolekcjach prywatnych. Co więcej, do tej pory powszechnie uważano, że wyroby z ludzkiej skóry, głównie abażury, były produkowane masowo w nazistowskich obozach koncentracyjnych, głównie w Buchenwaldzie ABSTRACT: Objectives: The main purpose of the study was to identify the species origin of the material from which the incriminating lampshade bought at a flea market had been made. Methods: The histological and molecular biology methods commonly used in forensic genetics were selected to achieve this goal. The DNA for the research was isolated using a QIAamp DNA Mini Kit (Qiagen) according to the manufacturer’s protocol for tissues. The quantitative and qualitative evaluation of genetic material was carried out by the realtime PCR method with a Quantifiler Duo DNA Quantification Kit (Applied Biosystems). Specific genetic markers of mtDNA of cattle, equines, deer, wild boar, and sheep were selected to identify species. Results: Histological tests showed that the lampshade had been made from intestinal flaps. The DNA from sample tested positive for cattle. The test results dispelled the suspicion that the researched lampshade had been made from human skin. Conclusions: The proposed testing method can be used to verify the origin of the artifacts misleadingly described as made from human skin. To our knowledge, such artifacts can be found in museums and private collections. Further-more, it has been widely believed until now that human-skin products, mainly lampshades, were mass-produced in Nazi concentration camps, mainly in Buchenwald SŁOWA KLUCZOWE: abażur, genetyka sądowa, biologia molekularna, histologia, skóra ludzka KEY WORDS: lampshade, forensic genetics, molecular biology, histology, human skin

SŁOWA KLUCZOWE: List do redakcji KEY WORDS: Letter to Editor