STRESZCZENIE: Określenie „rozstrój zdrowia" występuje w wielu aktach prawnych. Służy opisaniu stopnia uszczerbku na zdrowiu dla potrzeb karnej kwalifikacji czynów będących przestępstwami przeciwko zdrowiu i życiu. W prawie cywilnym stanowi podstawę obowiązku naprawienia szkody. Autorzy przedstawiają analizę znaczeniową pojęcia w oparciu o jego wartość semantyczną i logiczną oraz kontekst systemowy w jakim występuje w przepisach prawnych. Oceniana jest poprawność językowa zwrotu. Powyższe rozważania konfrontowane są z orzecznictwem Sądów interpretujących to pojęcie w wydawanych wyrokach. Wynikiem rozważań jest ustalenie spotykanego w praktyce zakresu znaczeniowego pojęcia. ABSTRACT: The term „disturbance of the health" is present in many legał acts. It is employed to describe the detriment to the health in penal proceedings of offences against life and health. In civil procedures, itisagroundfortheobligation to redress the damage. The authors present an analysis of the semantic sense of the term based on its linguistic and logical sense and the system context, in which it appears in legał regulations. The language propriety of the expression is assessed. The above deliberations arę confronted with judicial decisions that interpret the term in pronounced sentences. The result is the determination of the semantic reference of the term as used in judicial practice. The semantic criteria used by the authors arę „muttisignificance", „clarity", „sharpness" and „instability". The analysis of the system context has demonstrated that the legislators arę inconsistent and use the term together with „anatomicalterms". Injudicial decisions, „disturbance of the health" is defined as a functional, as well as mental detriment to the health that exceeds the individual's adaptative abilities. (tego nie ma w polskim tekście). SŁOWA KLUCZOWE: opiniowanie sądowo-lekarski e, rozstrój zdrowia, orzeczenia Sądów, pojęcia medyczne w kodeksie karnym KEY WORDS: medico-legal opinions, disturbance of the health, judicial decisions, medical terms in penal code

STRESZCZENIE: Definicja pojęcia „rozstrój zdrowia" i kontekst, w jakim występuje ono w przepisach może sprawiać problemy interpretacyjne. Orzeczenia Sądów wskazują, że termin ten oznacza zmiany w funkcjonowaniu organizmu zarówno w sferze fizycznej jak i psychicznej wykraczające poza zakres możliwości adaptacyjnych organizmu. Przegląd pi-śmiennictwasądowo-lekarskiego uwidacznia różne interpretacje pojęcia: począwszy od ogól nou strój owych zaburzeń do definicji uwzględniających możliwości obiektywizacji skarg. Rozważania dotyczą prób kwantyfikacji rozstroju zdrowia i określenia dolnej i górnej granicy średniego i lekkiego uszczerbku na zdrowiu. Wnioski sprowadzają się do przyjęcia definicji pozwalającej na obiektywizację zgłaszanych przez pokrzywdzonego objawów i określenie granicy możliwości kompensacyjnych ustroju. ABSTRACT: lnterpretative problems arę caused by the semantic definition of the term "disturbance of the health" and its usage in the law system context. Judicial decisions show that this term is employed to denote a functional, as well as mental detriment to the health that exceeds the individual's adaptatJve abilities. A review of medico-legal literaturę demonstrates various interpretations of the term. starting from generał systemie disturbances to definitions allowing for objectwization of the injured person's complaints. The deliberations constitute an attempt at quantification of "disturbance of the health" and defining the upper and Iower limits of the medium and slight detriment to the health. The results of the analysis allow for adopting a definition that permits to judge objectively the injured person's complaints and to dętermine the limits of the compensatory ability of his body. SŁOWA KLUCZOWE: opiniowanie sądowo-lekarskie, rozstrój zdrowia, orzeczenia Sądów, pojęcia medyczne w kodeksie karnym. KEY WORDS: edico-legal opinions, disturbance of the health, Judicial decisions, medical terms in penal code

STRESZCZENIE: Celem pracy było zbadanie efektu biologicznego postrzału człowieka w miejsca szczególnie wrażliwe (oko, boczna powierzchnia mózgoczaszki] z odległości do 7 metrów, przy użyciu pistoletu pneumatycznego A-101 kalibru 4,5 mm produkcji rosyjskiej, wyrzucającego pociski kalibru 4,5 mm BB. Przeprowadzone badania wykazały, iż mimo stosunkowo malej energii kinetycznej wystrzeliwanych pocisków (poniżej 3 J] efekt biologiczny nawet pojedynczego trafienia takim pociskiem w oko, czy też boczną powierzchnię mózgoczaszki (np. część łuskową kości skroniowej) może być tragiczny w skutkach i spowodować „inne ciężkie kalectwo", „chorobę realnie zagrażającą życiu - w rozumieniu kodeksu karnego, a przy szczególnie niefortunnym postrzale doprowadzić nawet do zgonu postrzelonego. ABSTRACT: The objective of the research was evaluation of the biological effect of gunshots inflicted to particularly sensitive parts of the human body (the eye, lateral cerebrocranial surface) from a distance of up to 7 meters with the use of an A-101 4.5 mm caliber Russian madę pneumatic pistol, firing a 4.5 mm caliber BB bullet. Hard-boiled hen eggs were used as a biological model. The eggshells were removed; the eggs were cooled down and placed in plastic containers (an equrvalent of the human eye tissue]. Fresh mutton shoulder bones served as the equrvalent of the lateral surface of the human skuli. The study showed that despite a relatrvely smali kinetic energy of the bullets (below 3 J), the biological effect of even a single gunshot to the eye or the lateral cerebrofacial surface (e.g. the temporal squama) may result in tragic consequences and cause „other severe disability" or „a disease really threatening a human life" according to the Polish penal code; while aparticularly unfortunate gunshot may even lead to afatality. SŁOWA KLUCZOWE: balistyka, medycyna sądowa, broń pneumatyczna, 4,5 mm BB KEY WORDS: ballistics, forensicmedicine, pneumatic weapon, 4,5 mm BB

STRESZCZENIE: Analiza SNP jest jedną z najnowszych metod stosowanych do identyfikacji osobniczej w genetyce sądowej, zwłaszcza w analizach spraw nietypowych i w badaniach silnie zdegradowanego materiału dowodowego. W pracy przedstawiono wyniki badań populacyjnych, przeprowadzone metodą minisekwencjonowania, z użyciem pen-tapleksu biallelicznych markerów SNP (rs2294067, rs2282160, rs2070764, rs2277216, rs1063739), dla populacji centralnej Polski. ABSTRACT: SNP analysis is among the most contemporary method for personal identification in forensic genetics, especially in analyses of untypical cases and in studies of degraded DNA samples from crime scenes. This paper shows the results of Central Poland population studies carried out using minisequencing and SNP-pentaplex, which contains 5 biallelic loci rs2294067, rs2282160, rs2070764, rs2277216 and rs1063739. DNA fragments were amplified in one multiplex PCR reaction and SNPs were identified by the minisequencing method. The combined PD was 0.9895253125, which makes the pentaplex useful for forensic applications. SŁOWA KLUCZOWE: SNR minisekwencjonowanie, baza populacyjna KEY WORDS: SNR miniseguencing, population database

STRESZCZENIE: Celem pracy jest określenie częstości alleli czterech loci STR zlokalizowanych na chromosomie X człowieka oraz obliczenie parametrów ich przydatności w badaniach medyczno-sądowych na podstawie badania próbki po-pulacyjnej 294 niespokrewnionych osób obojga płci (191 mężczyzn i 103 kobiety), należących do białoruskiej mniejszości narodowej zamieszkującej region Podlasia. Obserwowany rozkład częstości genotypów analizowanych loci w próbce populacyjnej kobiet znajduje się w równowadze Hardy-Weinberga. Obliczone parametry biostaty-styczne wskazują na dużą przydatność analizowanego zestawu w przypadkach, gdy markery autosomalne nie dostarczają jednoznacznych wyników dla ustalenia pokrewieństwa. ABSTRACT: The objective of the paper is to determine the allele frequencies for four X-chromosomal STRs determined in a population sample of 294 unrelated volunteers (191 males and 103 females) belonging to the Belarusian minority residing in northeastern Poland. A commercially available kit Mentype Argus X-UL (Biotype AG, Germany) was used to co-amplify X-STR loci: DXS8378, DXS7132, HPRTB and DXS7423. Electrophoresis and typing were performed by automated fluorescent detection in an ABI 310 Genetic Analyzer. The genotype distributions among the females conformed to HWE for all the analyzed loci. The evaluated quadruplex is a potential extension to a battery of autosomal systems in forensic applications, particularly in kinship analysis and in casework samples from sexual assaults. SŁOWA KLUCZOWE: STR, chromosom X, genetyka populacyjna, Białorusini, Podlasie KEY WORDS: STRs, chromosome X, population genetics, Belarusians, Northeastern Poland

STRESZCZENIE: W pracy analizowano loci STR D2S1338 i D19S433. Badanie populacyjne przeprowadzono na grupie 1500 nie-spokrewnionych osób zamieszkałych na terenie województwa dolnośląskiego. Rozkład częstości alleli w obrębie badanych loci był zgodny z regułą Hardy'ego-Weinberga. ABSTRACT: Overthe past decade. the humanidentJtytestingcommunity has established a set of córę short tandem repeat (STR] loci that arę widely used for DNA typing applications [1], The present paper analyzed the usefulness of STR D2S1338 and D19S433 loci in paternity testing and human identity establishment. The population study was performed on 1500 indmduals. inhabitants ofthe Lower Sil es i a region. The DNA samples were ampirfied simultaneously at 15 STR loci using a multJplex kit AmpFISTR' Identrfiler' PGR AmpIrficatJon Kit. The amplified products were separated by capillary electrophoresis using an ABI Prism5 310 Genetic Anatyzer (Applied Biosystems) with the separation medium POP4™ according to the manufacturer's recommended protocols. Loci D2S1338 and D19S433 arę highry porymorphic [2], There were no detectable differences from Hardy-Weinberg expectations (UWE] in both the tested loci. The distribution of the observed allele is shown in Figures 1 and 2. The observed and expected homozygotes. the exact test for departures from HWE, probability of discrimination (PD). power of exclusion (PE), matching probability (MP), polymorphism information content (PIĆ], typical paternity index (TPI) and probability of paternity (PP) were also calculated and presented. SŁOWA KLUCZOWE: D2S1338, D19S433, Dolny Śląsk KEY WORDS: D2S1338, D19S433, the Lower Silesia region

STRESZCZENIE: Celem niniejszego eksperymentu było porównanie skuteczności luminolu i odczynnika Bluestar® w wykrywaniu śladów krwawych. Zbadano czułość i trwałość obu odczynników oraz wpływ ich zastosowania na wyniki am-plifikacji DNA. Stwierdzono, że luminol i Bluestar® charakteryzują się podobną czułością wykrywania śladów krwawych, lecz preparat luminolu jest mniej trwały i traci użyteczność po 24 godzin ach od przygotowania podczas gdy odczynnik Bluestar® zachowuje aktywność przez co najmniej tydzień. Stwierdzono również zdolność obu odczynników do wykrywania starych śladów krwi. Wykazano, że skuteczność wykrywania plam przygotowanych z rozcieńczonej krwi zależy od podłoża, na którym się znajdują. Stwierdzono również, możliwość amplifikacji materiału genetycznego otrzymanego z plam poddanych działaniu obu odczynników. ABSTRACT: The objective of the present study was to compare the effectiveness of two chemical agents - Bluestar® and luminol - in detection of bloodstains.Theexperimentswere performed to test for bloodstain detection sensitivity. chemical stability and to investigate the effect of both reagents on DNA typing. During this study. the authors prepared serial dilutions (1:2 to 1:10 000 000] of fresh blood, as well as dilutions of 25-year old blood on Whatman 3MM bbtting paper. Additional dilutions offresh blood were spotted on a glass surface. The experiments showed very similar results for both investigated reagents, although the Bluestar® solution proved to be morę stable (at least 7 days after the preparation) as compared to luminol (stable for not morę than 24 hours). Both reagents showed a higher sensitivity for diluted bloodstains on a glass surface than for similar stains on filter paper. The investigators also demonstrated that multiplex amplification of DNA was feasible after Bluestar® or luminol treatment although the detected bloodstains might be too diluted to allow for effective DNA extraction and amplification. SŁOWA KLUCZOWE: ślady krwawe, Bluestar®, luminol, porównanie KEY WORDS: bloody traces, Bluestar®, luminol, comparison

STRESZCZENIE: Praca obejmuje analizę wyników ekspertyz hemogenetycz-nych przeprowadzonych w celu ustalenia bądź zaprzeczenia ojcostwa w Katedrze i Zakładzie Medycyny Sądowej AM w Poznaniu w latach 1980-2004. W analizowanym okresie uzyskano 1064 wykluczenia ojcostwa w badaniach serologicznych, 97 w badaniach układu HLAi 129 w analizach DNA. Wzrost przydatności polimorficznych układów DNA wprowadzonych do badań w procesach sądowych nie spowodował wzrostu odsetka wy klucze ń ojcostwa. Zaobserwowano nawet jego spadek w porównaniu z wynikami ekspertyz serologicznych jz 24,25 % do 19,43 %). ABSTRACT: The study comprises the analysis of expert's hemogenetJc reports carried out in the Department of Forensic Medicine. University of Medical Sciences in Poznań, in the years 1980-2004 and associated with paternity determination or exclusion. In the analyzed period, the authors established 1064 cases of paternity exclusion in serological tests, 97 paternity exclusions in the HLA examinations, and 129 cases of paternity exclusions processed in DNA testing. On the base of gene frequencies. the theoretical chance of paternity exclusion was determined for every test. The significant usefulness of DNA testing in legał processes did not cause an increase in the percentage of paternity exclusions. Moreover, the authors observed a significant comparison with results of serological tests (from 24.25% to 19.43%). With the drop in the number of births, the number of expert's reports significantJy decreased. SŁOWA KLUCZOWE: badania ojcostwa, wykluczenie ojcostwa KEY WORDS: paternity testing, paternity exclusion

STRESZCZENIE: Praca uwzględnia aktualne możliwości wykorzystania skutecznych fizykochemicznych metod badawczych {izolacji, krystalizacji, ustalenia zakresów temperatur topnienia, TLC, GLC i spektrofotometrii UV), przydatnych w obiektywnej i wiarygodnej analizie jakoś ci owo-ilościowej najczęściej nadużywanych narkotyków. Opracowane warunki analizy jakoś ci owo-ii o ś ci owe j dotyczą aktywnych substancji zawartych w zabezpieczonych materiałach dowodowych zawierających: siarczan amfetaminy, chlorowodorek metyloamfetaminy i 3,4-metylenodioksy-metyloamfetaminy (MDMA, Ecstasy) oraz AMetrahydro-kannabinolu (A9-THC) - składnika aktywnego preparatów cannabis (marihuana, haszysz). Przydatność wyników badań fizykochemicznych materiału dowodowego dla celów opiniodawczych jest przedmiotem szczegółowej interpretacji toksykologiczno-sądowej. ABSTRACT: The studytakes advantage of the presently available effectrve physicochemical methods (isolation, crystallization, determination of melting point, TLC, GLC and UV spectrophotometry) for an objectrve and reliable qualitatJve and quantitative analysis of frequently abused drugs. The authors determined the conditions for qualitative and quantitatJve analysis of actrve components of the secured evidence materials containing amphetamine sulphate, methylamphetamine hydrochloride, 3,4-me-tylenedioxy-methamphetamine hydrochloride (MDMA, Ecstasy), as well as A^-tetrahydrocannabinol (A9-THC) as an active component physicochemical tests of evidence materials for opinionating purposes is subject to a detailed forensic toxicological interpretation. SŁOWA KLUCZOWE: materiał dowodowy, pochodne amfetaminy, tetrahydrokannabinol, analiza jakościowa i ilościowa KEY WORDS: evidence materials, amphetamine derivatives, tetrahydrocannabinol, qualitative and quantitative analysis

STRESZCZENIE: Od początku cywilizacji seksualność była objęta regulacją obyczajową i prawną. Na przykładzie historii Kuby Rozpruwacza przedstawiono istotny, bardzo poważny problem przemocy seksualnej wobec kobiet w aspekcie kryminalistyki i seksuologii sądowej. Przestępstwa seksualne-wg Lernella [1] są to „takie typy zachowań ludzkich (wraz z ich skutkami) powiązanych z życiem seksualnym człowieka, jakie są zakazane przez ustawodawstwo karne" [2]. Są wśród nich morderstwa dokonywane na tle seksualnym. Zachowania przestępcze na tle seksualnym występują we wszystkich warstwach społecznych. ABSTRACT: From the beginning of human civilization, sexuality has been controlled by morals and laws. Using the example of Jack the Ripper, the authors present the significant and very serious problem of violence against women in the aspect of crime detection and forensic sexuology. Accordingto Lernell [1], sexcrimesaredefined as "such types of sexuality-related human behaviors (including their consequences) that arę forbidden by law" [2]. Such crimes encompass sex murders. Criminal behaviors of a sexual naturę arę perpetrated by representatives of all social strata. SŁOWA KLUCZOWE: kobiety, seksuologia, kryminalistyka KEY WORDS: women, sexuology, crime detection

STRESZCZENIE: Opisano niezwykłe znalezisko sekcyjne, w postaci złogów metalicznej rtęci w mięśniu sercowym u 28-letniego mężczyzny. Mężczyzna ten, 11 lat wcześniej w celach samobójczych wstrzyknął sobie metaliczną rtęć do żyły w dole łokciowym. W półtora roku później przy diagnostyce duszności stwierdzono obecność złogów metalu w różnych narządach, co było przedmiotem publikacji. Przez następne lata pacjent nie pojawiał się do kontroli, dokonując ostatnio kolejnej, tym razem skutecznej próby samobójczej. ABSTRACT: The authors present extraordinary autopsy findings, i.e. metallic mercury deposits within the cardiac muscle of a 28-year-old deceased of a małe sex. Eleven years previously, the mań had injected metallic mercury to the vein in the elbow region with a suicidal intent. Eighteen months later, during diagnostic management of dyspnea, metallic deposits in various internal organs had been revealed and a case history of the patientwas published. Subsequently, the patient failed to report for follow-up examinations, and finally, committed suicide by hanging. SŁOWA KLUCZOWE: Rtęć, wstrzyknięcie dożylne, samobójstwo KEY WORDS: Mercury, intravenous injection, suicide

STRESZCZENIE: W ostatnich latach obserwuje się w Polsce nasilenie aktywności rozmaitych sekt, zwłaszcza satanistów. Wiąże się z tym wzrost liczby różnego rodzaju przestępstw, również przeciwko życiu i zdrowiu. Ideologia satanizmu dotarła do Polski w latach 80-tych wraz z muzyką „heavy- metal" i jej odmianami. W roku 1999 w Katedrze i Zakładzie Medycyny Sądowej SAM w Katowicach odnotowano przypadek podwójnego zabójstwa dokonanego na 21-letniej kobiecie i 19-letnim mężczyźnie przez satanistów podczas rytualnej „mszy". Autorzy w swoim doniesieniu przybliżają zagadnienia związane z satanizmem i przedstawiają okoliczności zabójstwa oraz wyniki sądowo-lekar-skich badań ofiar. ABSTRACT: In recent years, an increased activity of various sects, especially Satanist ones, has been observed in Poland. This is associated with an increase in the number of various crimes, including offences against life and health. The ideology of Satanism came to Poland in the early eighties of the last century, along with heavy metal musie and its variants. In 1999, two cases of the murders of a 21-year-old woman and a 19-year-old mań committed by Satanist cult members during their ritual mass were reported atthe Forensic Medicine Department in Katowice. In the report, the authors present some issues associated with Satanism, the circumstances of these two murders and the results of medico-legal examinations of the victims. SŁOWA KLUCZOWE: satanizm, rytualne zabójstwo, sekta KEY WORDS: Satanism, ritual murder, sect

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono przypadek 35-letniej kobiety, należącej do Związku Wyznaniowego Świadków Jehowy, która zmarła z powodu nie rozpoznanego uszkodzenia tętnic szyjnej wewnętrznej i następowego wykrwawienia, po zabiegu usunięcia migdałków podniebiennych. ABSTRACT: The report presents the case of a 35-year-old woman, a Jehovah's Witness, who died dueto undiagnosed internal carotid artery injury and subsequent exsanguination following a palatine tonsillectomy. SŁOWA KLUCZOWE: tonsilectomia, tętnica szyjna wewnętrzna, świadek Jehowy KEY WORDS: tonsillectomy, internal carotid artery, Jehovah's Witness

SŁOWA KLUCZOWE: kongresKEY WORDS: congress

SŁOWA KLUCZOWE: spotkanieKEY WORDS: meeting

SŁOWA KLUCZOWE: raportKEY WORDS: report