Arch Med Sadowej Kryminol. 2004;LIV(2-3): 85-176

SŁOWA KLUCZOWE: historia katedry medycyny sądowej; KEY WORDS: history of forensic medicine department

STRESZCZENIE: Praca przedstawia badanie polimorfizmu locus YCAII w próbce populacyjnej 189 mężczyzn z obszaru Polski. W analizowanej próbce populacyjnej stwierdzono 6 z 11 stwierdzonych do tej pory alleli (www.ystr.org). Najczęstszym allelem był allel, 19, który wystąpił w badanej populacji z częstością 0,4343. Obliczony współczynnik różnorodności dla locus YCAII wynosi 0,62, co daje średnią moc dyskryminacyjną z dotychczas badanych loci w populacji polskiej. Stwierdzono bardzo znamienne statystycznie różnice (p<0,0000) w rozkładzie alleli pomiędzy populacja polską a populacją włoską, niemiecką, litewską, łotewską i estońską oraz brak znamiennych różnic w rozkładzie alleli pomiędzy populacją polską a słoweńską (p=0,40). ABSTRACT: This paper describes the polymorphism of a YCAII locus in a Polish population sample of 189 males. In an analyzed population sample 6 of 11 alleles identified to date were found (www.ystr.org). The most freguent allele was 19 with a freguency of 0,4343. The calculated gene diversity value for YCAII locus is 0,62 and posses a rather moderate discrimination power for loci analyzed in our population to date. Comparison of homogeneity distribution of YCAII alleles between different populations was analyzed. Very significant statistical differences (p<0.0000) were observed between our population and Italian, German, Lithuanian, Latvian and Estonian populations. No statistical differences were observed between the Polish and Slovenian population sample (p=0,40). SŁOWA KLUCZOWE: Locus YCAII, genetyka populacyjna, populacja polska KEY WORDS: YCA locus, population genetics, Polish population

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono dane populacyjne dla dwunukleotydowego locus typu STR - DXS1062 sprzężonego z chromosomem X. Badaniom poddano 161 dorosłych niespokrewnionych osób (kobiet i mężczyzn), mieszkańców Polski północnej. W analizowanej populacji wykazano 21 różnych fenotypów i 9 różnych alleli. Allele te poddano sekwencjonowaniu, skonstruowano z nich drabinę i zaproponowano ich nazewnictwo zgodnie z wytycznymi komisji ISFG. Najczęściej występowały allele 20 i 21. Obliczono parametry statystyczne. Uzyskana wysoka siła dyskryminacji, szansa wykluczenia ojcostwa, siła wykluczenia, jak również korzystna zawartość informacji genetycznej czynią badany układ przydatnym markerem w genetyce sądowej. ABSTRACT: This paper presents the results of a population study of a dinucleotide STR marker DXS1062. Blood samples were obtained from unrelated adult individuals (males and females) living in the northern part of Poland. In the analyzed population, 21 different phenotypes and 9 alleles of the DXS1062 locus were found. The alleles were sequenced and used for the construction of an allelic ladder. The nomenclature in accordance with ISFG guidelines was proposed. The most freąuent alleles were 20 and 21. Statistical parameters (PR, PM, PD, PIC) showed that the examined system is useful in forensic medicine. SŁOWA KLUCZOWE: STR, chromosom X, locus DXS1062, genetyka populacyjna KEY WORDS: STR, X chromosome, locus DXS1062, population genetics

STRESZCZENIE: W populacji Górnego Śląska, wśród uczestników spraw spornego ojcostwa znaleziono rzadkie, pozadrabinowe allele w czterech STRowych loci, rutynowo fenotypowanych wsadowym ustalaniu więzów pokrewieństwa. Allele VWA*12 i 21, CSF1PO*16, D13S317*6 oraz TPOX*5 wystąpiły odpowiednio z częstością 0.0006 i 0.0006, 0.0005, 0.0006 oraz 0.0005. ABSTRACT: Among individuals (participants of paternity testing) from the Upper Silesia region rare, out-ladder alleles in four STRs (routinely used in paternity testing) were found. There are alleles: VWA*12 and 21, CSF1PO*16, D13S317*6 and TPOX*5 with the following frequency: 0.0006 and 0.0006, 0.0005, 0.0006 and 0.0005. SŁOWA KLUCZOWE: STRowe loci, pozadrabinowe allele, populacja górnośląska KEY WORDS: STRIoci, out-ladder alleles, the Upper Silesia population

STRESZCZENIE: Opiniowanie spraw spornego ojcostwa z udziałem bliźniąt jednojajowych w praktyce KMS ŚAM w Katowicach pozwoliło ukazać ich idealną zgodność pod względem badanych markerów genetycznych - nawet mutacja uwidoczniona techniką RFLP-VNTR (MZ1.3/Hae III) wystąpiła u obu bliźniaczych sióstr. W przypadku bliźniąt dwujajowych wykazano zdecydowane zróżnicowanie szans i prawdopodobieństw ojcostwa będące konsekwencją niezależnej segregacji cech w pierwszym - redukującym podziale mejotycznym. Natomiast rzadki, pozadrabinowy allel 16 w lokus CSF1PO został przekazany przez pozwanego zarówno córce jak i synowi - bliźniaczemu rodzeństwu. ABSTRACT: Giving an opinion on disputable paternity, concerning monozygotic twins in practice at the Department of Forensic Medicine (Silesian Academy of Medicine, Katowice) demonstrated their ideał agreement according to examined genetic markers possible. Even the mutation, which was revealed using the RFLP-VNTR method was the same for both twin sisters. In the case of dizygotic twins a firm differentiation of paternity index and probability of paternity was proved. This was the consequence of independent features segregation in first, reductive meiotic division. While the rare, out-ladder allele 16 at the CSF1PO locus was transmitted to both twins: a daughter and a son by the putative father. SŁOWA KLUCZOWE: bliźnięta jedno- i dwujajowe, sądowe ustalenie ojcostwa KEY WORDS: mono- and dizygotic twins, forensic paternity testing

STRESZCZENIE:Celem naszych badań była ocena stężenia związków tiobarbiturozależnych (TBARS) jako wykładnika peroksydacji lipidów oraz aktywności enzymów antyoksydacyjnych w erytrocytach szczurów w przewlekłej intoksykacji alkoholem metylowym lub etylowym. Długotrwałe podawanie roztworów etanolu lub metanolu powoduje obniżenie aktywności antyoksydantów komórkowych (dysmutazy, katalazy) oraz podwyższenie stężeń TBARS. ABSTRACT:  In forensic medicine practice poisonings are rather frequent, and among them, those caused by fatal „substitution" of ethyl alcohol. One of the most frequently encountered „substitutes" for ethyl alcohol is methanol. The purpose of our research was to determine the concentration of malonic dialdehyde as the expression of lipid peroxidation and antioxidant enzyme activity after dosed chronić ethyl and methyl alcohol intoxication. The experiment was conducted on approx. 6 month-old małe inbred Lewis rats each weighing approx. 250 g. Ethanol and methanol solution was given in the concentration 1,0 M. The control group of rats received water. Each experimental group numbered 30 rats, this number was divided into three sub-groups, which were put-down at 4, 8 and 12 weeks. The activity of superoxide dismutase (CuZu-SOD) was determined by the Misra- Fridovich method, catalase (CAT) by the Beers-Sizer method. The concentration of malonic dialdehyde (MDA) was determined using the method of Placer et al. by assessing the concentration of TBARS compounds. Results are expressed as a mean +/- SD. The paired Studenfs test for smali groups were used. Superoxide dismutase SOD1 activity decreased compared with the control group throughout the duration of the experiment from 2212 U/gHb to 1676 U/gHb for ethanol and from 2212 U/gHb to 945 U/gHb for methanol. Catalase activity for methanol decreased from 9,1 U/gHb to 5,1 U/gHb, for ethanol to 7,4 U/gHb. In the 4th week of the experiment increase of malonyl dialdehyde concentration for methanol group was observed - from 0,14 umol/gHb to 0,34 umol/Hb; after 8th weeks it decreased to 0,2 umol/gHb and in the 12th week increased to 0,23 umol/gHb. For ethanol these changes was less visible and reached the level of 0,24 umol/l. The statistical processing of the results was performed on the basis of parametric tests (the t-Student test for smali experiments) and computer software Statistica. The statistical significance was set for p<0,05. SŁOWA KLUCZOWE: metanol, etanol, wolne rodniki, stres oksydacyjny, bariera antyoksydacyjna KEY WORDS: methanol, ethanol, free radicals, oxidative stress, antioxidative barrier

STRESZCZENIE: Spośród różnych materiałów alternatywnych wykorzystywanych w ekspertyzie toksykologicznej największe znaczenie mają włosy, w których odkładane ksenobiotyki stwarzają możliwość śledzenia historii ich zażywania w okresie określonym długością włosa. W pracy podjęto próbę nakreślenia kierunków zastosowania analizy włosów w toksykologii sądowej do celów opiniowania sądowo-lekarskiego poprzez ilustrację podjętego tematu czterema przypadkami kompleksowych zatruć śmiertelnych lekami, w których wykorzystano analizę włosów w ocenie toksykologicznej. Wykryte we włosach leki informują o stosowanej terapii farmakologicznej w konfrontacji z dawkami leków zażytych w celach samobójczych, potwierdzają model uzależnienia jak również dowodzą braku wymaganej abstynencji od alkoholu oraz narkotyku w terapii uzależnień. ABSTRACT: Among various alternative materials used in toxicological analysis the most important is hair, in which xenobiotics deposed create a possibility to observe the history of their administration in the period determined by the hair - length. In this paper the authors have tried to outline the course of the application of hair analysis in forensic toxicology for medicolegal purposes. The undertaken subject has been recorded in four cases of complex drug poisonings in which hair analysis was used in the toxicological evaluation. Drugs detected in the hair of the examined subjects inform about the history of pharmacological therapy in confrontation with those administered in order to commit suicide. The analysis confirms a model of dependence and proves drinking of alcohol and use of cocaine during the pharmacological therapy of dependence. SŁOWA KLUCZOWE: materiały alternatywne, włosy, analiza toksykologiczna KEY WORDS: alternative materiał, hair, toxicological analysis

STRESZCZENIE: Materiał obejmuje 128 przypadków klinicznie rozpoznanego wstrząśnienia mózgu wiatach 1995-2000 r. Na podstawie obserwowanych przypadków omówiono zasady diagnostyki oraz opiniowania pourazowego wstrząśnienia mózgu. Zaobserwowano rozbieżności pomiędzy klinicznym a sądowo-lekarskim rozpoznawaniem tej jednostki sięgające średnio 69,53%. W grupie osób pozostających pod wpływem alkoholu w chwili doznanego urazu, rozbieżności te osiągnęły wartość 91,30%. ABSTRACT: The materiał contains 128 cases of brain concussion diagnosed by physicians sińce 1995 to 2000. The bases of diagnosing and the rules of opinionating of brain concussion after trauma of the head were discused. Inconsistencies between clinical diagnosis and forensic medical opinionating were observed in 69,53%. In the group of patients who were intoxicated at the moment of head trauma disagreement was observed in 91,30%. SŁOWA KLUCZOWE: wstrząśnienie mózgu, opiniowanie sądowolekarskie KEY WORDS: brain concussion, forensic opinion

STRESZCZENIE: Celem pracy była próba prześledzenia zjawiska przemocy w rodzinie wobec dzieci w oparciu o dokumentację zgromadzoną w Katedrze i Zakładzie Medycyny Sądowej AM w Bydgoszczy. Analizie poddano dokumentację lekarską obejmującą okres od 1995 do 2000 r. Materiał źródłowy stanowiły protokoły badań sądowo-lekarskich oraz opinie sądowo-lekarskie opracowane na podstawie akt sprawy. Uwzględniono różne formy maltretowania: fizyczne, psychiczne i moralne oraz zaniedbania i zaniechania opieki. Sprawcami maltretowania byli najczęściej ojcowie. Ofiarami byli najczęściej chłopcy powyżej 10 roku życia. Uszkodzenia ciała dotyczyły w pierwszej kolejności kończyn dolnych oraz głowy, w dalszej kolejności pozostałych części ciała, tj. kończyn górnych, tułowia, szyi. ABSTRACT: The aim of the paper was to analyze the phenomenon of domestic violence towards children. The paper was based on the results of forensic and medical investigations carried out at the Department of Forensic Medicine in The Medical Academy in Bydgoszcz between the year 1995 and 2000. Various, i.e. physical, psychological and morał forms of maltreatment were considered. The perpetrators were more often childrens fathers and victims were more often boys over 10. Injuries were found most often in the lower extremities and the heads and rarely in the upper extremities, the trunk and the neck. SŁOWA KLUCZOWE: przemoc, rodzina, dzieci KEY WORDS: violence, domestic, children

STRESZCZENIE: Na podstawie analizy dyrektyw Rady Unii Europejskiej autor podjął dyskusję na temat procedur postępowania Komisji Bioetycznej przy ocenie etycznej badań biomedycznych lub prób klinicznych. W szczególności krytycznie odniósł się do pomijania roli komisji terenowych w przypadku badań wieloośrodkowych. Podkreślił też konieczność szerszego niż dotąd i bardziej zrozumiałego informowania osób badanych o istocie badania i przewidywanym ryzyku. ABSTRACT: The author has discussed the procedures of the Bioethical Commission of a biomedical research assessment and clinical trials based on analysis of the directives of the European Commission. Particularly criticized was the omission of the role of local commitiees in the case of the multi-center studies. Also underlined was a necessity to inform the examined persons, in a wider and more understandable fashion, about an essence of the examination and the expected level of risk. SŁOWA KLUCZOWE: etyka badań naukowych, komisja bioetyczna, dyrektywy Unii Europejskiej. KEY WORDS: ethic of scientific research, bioethical commission, directives of the European Commission

STRESZCZENIE: Problem krzywdzenia dziecka nie jest tworem współczesności. Termin child abuse pojawił się w literaturze w połowie XIX wieku. W niniejszej pracy podjęto próbę odniesienia się do tego zjawiska w regionie bydgoskim. W latach 1992-1996 odnotowano 2889 wypadków dzieci z urazami ciała wymagającymi leczenia szpitalnego. W tym 10 przypadków ofiar długotrwałej przemocy we własnym domu. Przedstawiono również podstawowe uregulowania prawne i zwrócono uwagę na potrzebę większego zaangażowania całego społeczeństwa. Restrykcyjny system ochrony dziecka może przyczynić się do znaczącego zmniejszenia skali tego zjawiska czego przykładem mogą być kraje skandynawskie. ABSTRACT: The aggrievement of children is not only a present day problem. The term: child abuse has appeared in the literaturę in the mid XIX century. In this paper an attempt has been made to reference this phenomenon in region of Bydgoszcz. There were 2889 cases of children with bodily injuries requiring hospital treatment in the years 1992-1996. 10 cases were victims of long lasting violence in their homes. This paper also presented the basie regulations and pays attention to the requirement of greater engagement of the whole society. A restrictive system of child protection can contribute to a significant decrease in the scalę of this phenomenon. Scandinvian countries can be used as an example of such an approach. SŁOWA KLUCZOWE: zespół bitego dziecka KEY WORDS: child abuse syndrome

STRESZCZENIE: Przedstawiono przypadek śmierci wskutek „uduszenia pozycyjnego" kierowcy samochodu osobowego, który uległ dachowaniu. W dyskusji wykazano zgodność przyjętych kryteriów tego rodzaju mechanizmu śmierci z faktami odnotowanymi w czasie oględzin miejsca wypadku i sekcji zwłok. ABSTRACT: We demonstrate a case of positional asphyxia of the car with the driver in the upsidedown position following a traffic accident. The disscusion shows the confirmity of this type of death mechanism with the facts estimated during the investigation of the place of the accident and autopsy. SŁOWA KLUCZOWE: „uduszenie pozycyjne", wypadek drogowy, kierowca, śmieć. KEY WORDS: „positional asphyxia", traffic accident, car - driver, death.

STRESZCZENIE: Przedstawiono opis przypadków, w których określenie czasu śmierci oparto na metodach entomologicznych. Badane przypadki zgonów miały miejsce w województwie pomorskim w roku 2003. Sekcje zwłok przeprowadzano w Katedrze i Zakładzie Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Gdańsku. ABSTRACT: This paper describes a number of cases in which the determination of the time of death was based on entomological methods. These cases took place in the Pomorskie Province, and the autopsies were carried out in the Department of Forensic Medicine, Medical University of Gdańsk. SŁOWA KLUCZOWE: określanie czasu zgonu, metody entomologiczne, opis przypadków KEY WORDS: determination of the time of death, entomological methods, case studies