Martyna Maciów-Głąb, Karol Kula, Małgorzata Kłys, Sebastian D. Rojek
Nowe związki psychoaktywne w dowodach rzeczowych w praktyce eksperckiej Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej UJCM w latach 2010–2015
New psychoactive substances in substantive evidence in expert practice of the Department of Forensic Medicine, UJCM in the years 2010–2015
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie, Polska
Chair and Department of Forensic Medicine, Jagiellonian University Medical College, Krakow, Poland
Streszczenie
Cel pracy: Badanie polegało na analizie materiału dowodowego w postaci 2075 preparatów zawierających nowe substancje
psychoaktywne (NPS).
Materiał i metody: Materiał ten stanowiły tabletki, kapsułki, proszki, susz roślinny i kadzidełka przesłane do Katedry
i Zakładu Medycyny Sądowej UJCM przez stacje sanitarno-epidemiologiczne w latach 2010–2015, celem ich identyfikacji
na rzecz kontroli prawnej. Analizę badanych próbek przeprowadzono przy zastosowaniu autorskiej procedury
analitycznej obejmującej metodę GC-EI-MS, po metanolowej ekstrakcji analitów z materiału dowodowego.
Wyniki: Opracowano obszerną, otwartą bazę widm mas zidentyfikowanych związków. A zgromadzone wyniki posłużyły
do oceny trendów zmieniającego się rynku NPS. W wyniku analizy stwierdzono w badanych produktach: pochodne
piperazyny (m.in. BZP, MPMP, TFMPP), pochodne katynonu (m.in. pentedron, 3-MMC, butylon, 4-MEC), pochodne
pirowaleronu (MDPV, nafyron, α-PVP, α-PVT), syntetyczne kannabinoidy (m.in. AM-2201, UR-144, XLR-11,
JWH073, JWH081, PB-22, AB-CHMINACA).
Wnioski: Badania prowadzone w latach 2010–2015 wskazują na zmniejszającą się liczbę składników aktywnych w preparatach.
Wykazano ponadto, że wprowadzanie kolejnych nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wpływało
na eliminowanie z rynku kolejnych związków i zastępowanie ich nowymi pochodnymi. Od 2011 r. na rynku nie
obserwuje się pochodnych piperazyny.
Słowa kluczowe: nowe substancje psychoaktywne (NPS), GC-EI-MS, identyfikacja w materiale dowodowym.
Abstract
Aim of the study was to analyse of 2075 evidences containing new psychoactive substances (NPS).
Material and methods: The prepared samples were identified employing an analytical procedure where the analytes
were investigated by gas chromatography-electron impact mass spectrometry (GC-EI-MS) using a created library of
mass spectra.
Results: The analysis revealed the following substances in the investigated products: piperazine derivatives (including
BZP, MPMP, TFMPP), cathinone derivatives (including: pentedrone, 3-MMC, butylone, 4-MEC), pyrovalerone derivatives
(MDPV, naphyrone, α-PVP, α-PVT), synthetic cannabinoids (such as AM-2201, UR-144, XLR-11, JWH073,
JWH081, PB-22, AB-CHMINACA). Research conducted in 2010–2015 made it possible to track changes in the composition
of investigated preparations.
Conclusions: The following relationships has been shown: number of components decreased and in the end of 2015
dominated preparations with single component; introduction of amendments Act on Preventing Drug Addictionn
affect the elimination from the market of one compounds and replacing them by their derivatives; since 2011 on the
market of ‘legal highs’ we did not observe occurrence of compounds of piperazine group.
Key words: new psychoactive substances (NSP), GC-EI-MS, identification.