Kamil Hapkiewicz1, Gabriela Kanclerz1, Wojciech Koziołek1, Patrycja Szczepaniak1, Gabriela Szypuła1,
Tomasz Konopka2
Śmiertelne powikłania nielegalnego spędzenia płodu
w latach 1920–1939 w materiale archiwalnym Zakładu
Medycyny Sądowej w Krakowie
Fatal complications of illegal abortions performed in
1920–1939 based on the archival material of the Department
of Forensic Medicine in Krakow
1Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Koło Naukowe Medycyny Sądowej, Kraków, Polska
2Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, Kraków, Polska
1Research Association for Forensic Medicine, Jagiellonian University Medical College, Krakow, Poland
2Chair and Department of Forensic Medicine, Jagiellonian University Medical College, Krakow, Poland
Streszczenie
Cel pracy: Analiza metod wykonywania nielegalnych aborcji oraz przyczyn śmierci kobiet, które poddały się zabiegowi
w okresie międzywojennym.
Materiał i metody: Badania przeprowadzono na podstawie protokołów sekcyjnych z lat 1920–1939 archiwizowanych
w Katedrze Medycyny Sądowej na Uniwersytecie Jagiellońskim Collegium Medicum w Krakowie. Zgłębiono przypadki
śmierci kobiet w ciąży lub w okresie okołoporodowym. Wykluczone zostały przypadki aborcji wykonanej legalnie ze
względów medycznych.
Wyniki: W omawianym okresie stwierdzono 101 przypadków nielegalnych aborcji – 21 wykonanych było przez akuszerkę,
a trzy przez wykwalifikowany personel medyczny. Użycie cewnika lub drutu odnotowano w 19 przypadkach,
wstrzyknięcie substancji poronnej lub ostrzyknięcie płodu w ośmiu. Urazy bądź perforacja ściany pochwy lub macicy
– odpowiednio 27 i 10 przypadków, były najczęściej stwierdzonymi zmianami świadczącymi o spędzeniu płodu.
Wnioski: W większości przypadków (71) śmierć nastąpiła na skutek zapalenia otrzewnej lub sepsy, których źródłem
zakażenia były narządy płciowe.
Słowa kluczowe: historia medycyny sądowej, nielegalne aborcje, dwudziestolecie międzywojenne.
Abstract
Aim: Analysis of different methods of performing illegal abortions and causes of death in women who underwent the
procedure during the interwar period.
Material and methods: The study was based on the autopsy protocols from 1920-1939 archived at the Department of
Forensic Medicine, Jagiellonian University Collegium Medicum in Krakow, Poland. The analysis comprised the deaths
of women during pregnancy or in the perinatal period. The cases in which abortion was performed legally, for medical
indications, were excluded.
Results: A total of 101 cases of illegal abortion were identified during the period studied, including 21 abortions performed
by midwives, and three abortions carried out by qualified medical personnel. In 19 cases, abortion was done using a catheter or wire, while in eight cases the procedure was performed by injecting an abortion-inducing substance
into the uterus or administering an injection into the foetus. Vaginal or uterine injury (27 cases), or vaginal or uterine
wall perforation (10 cases), were the most common genital tract lesions indicative of abortion.
Conclusions: The majority of deaths (71) were caused by peritonitis or sepsis originating from an infection involving
the genital tract.
Key words: history of forensic medicine, illegal abortions, interwar period
Pełna wersja w .pdf
Print
