Przemysław N. Cynkier
Udział oskarżonego lub skazanego w postępowaniu karnym – opiniowanie sądowo-psychiatryczne
Defendant’s or convict’s competency to stand trial – forensic psychiatric evaluation
Instytut Psychologii, Wydział Filozofii Chrześcijańskiej, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Institute of Psychology, Chair of Christian Philosophy, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw
Streszczenie
Celem pracy było zwrócenie uwagi na szczególnie istotne elementy opiniowania sądowo-psychiatrycznego w zakresie
oceny zdolności osób oskarżonych lub skazanych do udziału w postępowaniu karnym. Ustalenie poziomu zdolności
psychicznych osoby badanej powinno nastąpić poprzez wykorzystanie uporządkowanego wywiadu dotyczącego kilkunastu
obszarów procesu sądowego. Należy położyć nacisk na ocenę świadomości oskarżenia, znajomości potencjalnej
kary, zdolności podejmowania ważnych decyzji, zaangażowania w obronę, wiedzy o roli głównych osób na sali sądowej,
rozumienia znaczenia dowodów zebranych w sprawie i ryzyka agresji. Analiza powinna uwzględniać specyfikę
zaburzeń psychicznych, wpływ postępowania na przebieg zaburzeń, a także obecność zaburzeń reaktywnych. Pewnym
ułatwieniem może być wykorzystanie przez biegłego narzędzi testowych. Oceny sądowo-psychiatryczne mogą nastręczać
trudności biegłym, zwłaszcza przy zmieniających się unormowaniach prawnych i interpretacjach przepisów.
Uzasadnione byłoby wypracowanie standardów opiniowania w tego rodzaju sprawach, które obowiązywałby z jednej
strony biegłych, ale były również respektowane przez organ procesowy.
Słowa kluczowe: zdolności psychiczne, postępowanie sądowe, ekspertyza sądowo-psychiatryczna.
Abstract
The purpose of this paper was to draw attention to particularly important aspects of pronouncing forensic psychiatric
judgment regarding the accused or convicted individuals’ competency to stand trial. The level of a person’s mental capacity
should be established using a structured psychiatric interview concerning a variety of aspects of a trial. Emphasis
should be placed on evaluating the defendant’s consciousness of the charges, knowledge of the potential punishment,
ability to make significant decisions and be engaged in defense, knowledge about the role that particular people present
in the courtroom play, understanding of the meaning of the evidence gathered in the case, the risk of aggression.
The analysis should take into account the specificity of the mental disorder, the influence of proceedings on the course
of disorder, as well as the presence of reactive disorders. Using testing tools by the expert can facilitate the process of
evaluation to a certain degree. Forensic psychiatric evaluations can give rise to difficulties for the experts, what with the
changing legal regulations and their interpretations. It would be justified to develop the standards of evaluation in this
kind of cases, which would on the one hand apply to experts but which would also be respected by the judicial organ.
Key words: mental abilities, court proceedings, forensic psychiatric report.
Pełna wersja w .pdf
Print
