Arch Med Sadowej Kryminol. 2005;LV(1): 7-100

STRESZCZENIE: W pracy omówiono przypadki piętnastu zakażeń meningokokowych (choroby meningokokowej) z lat 2003 i 2004, których terapia zakończyła się niepowodzeniem, a które sekcjonowano w tut. Zakładzie. Tego typu zgony cechują się patognomonicznym i niebudzącym wątpliwości diagnostycznych obrazem autopsyjnym. Problem stanowi natomiast mikrobiologiczna identyfikacja grupy i typu patogenu. Związane jest to z charakterem poddawanego ocenie materiału oraz cechami biologicznymi Neisseria meningitidis. W diagnostyce tego typu użyteczne stają się badania molekularno-genetyczne, właściwie zabezpieczonego, stosownego materiału tkankowego. Materiałami, rutynowo zabezpieczanymi do tego typu badań, są: płyn mózgowo-rdzeniowy, tkanka mózgowa z oponami miękkimi oraz śledziona. ABSTRACT: 15 cases of meningococcal infections from 2003-2004 were discussed in the study. Their therapy ended in failure and they had been typically autopsied in our Forensic Med. Department. During the autopsy material for classical microbiological investigations was collected. That type of death is characterised with patognomonic and undoubtable autopsy image. The problem is the microbiological identification of the pathogen group and type. It is connected with the characteristic of the analysed material and the biological features of Neisseria meningitidis. The molecular and genetic methods show their usefulness in this type of diagnostic of the properly selected and collected material which typically are: cerebrospinal fluid, brain tissue with the arachnoid membranes and spleen tissue. SŁOWA KLUCZOWE: zespół Waterhouse’a-Friderichsena, diagnostyka mikrobiologiczna, epidemiologia KEY WORDS: Waterhouse-Friderichsen Syndrome, microbiological diagnostics, epidemiology

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiamy udokumentowane formy niektórych, bardziej interesujących artefaktów, z jakimi spotkaliśmy się w działalności Pracowni Antropologii ZMS PAM w ciągu ostatnich 7 lat oraz wynikające z nich wnioski dotyczące możliwych trudności diagnostycznych. Opisy dotyczą zarówno materiału kopalnego, jak też z prowadzonej przez Zakład diagnostyki autopsyjnej. ABSTRACT: In the study we presented some of the more interesting forms of artefacts which had been documented during last 7 years of the anthropological laboratory of the Forensic Med. Department of the Pomeranian Med. Univ. We also present the outgoing conclusions concerning the possible diagnostic difficulties. The descriptions of archaeological as well as autopsy-derived material were included. The anthropological analysis was made using data contained in the classic works of literature, which included cranioscopic methods. The longitudinal and transversal intersections of skulls were used for the analysis of their deformations. SŁOWA KLUCZOWE: antropologia, paleopatologia, deformacje pośmiertne KEY WORDS: anthropology, paleopathology, postmortem deformations

STRESZCZENIE: Pracownia antropologiczna Zakładu Medycyny Sądowej PAM prowadzi wiele spraw dotyczących identyfikacji na podstawie szczątków kostnych. Standardowymi procedurami są: analiza antropologiczna, określanie czasu pogrzebania szczątków, charakterystyka zmian chorobowych i przyczyny śmierci oraz odtwarzanie wyglądu przyżyciowego i superprojekcja. Często drobne szczegóły mogą być przydatne w odpowiedzi na pytania dotyczące pochodzenia szczątków, czasu zgonu czy tożsamości NN osobnika. W opisywanym przypadku kluczową metodą okazała się analiza dwóch fragmentów odzieży, odnalezionych wewnątrz czaszki. ABSTRACT: The anthropological laboratory of the Forensic Medicine Department PAM carries out a lot of cases concerning identification on the basis of skeletal remains. Standard procedures are: anthroplogical analysis, estimation of time of burial of the remains, characteristics of morbid changes and the cause of death as well as skull based face reconstruction and super-projection. Very often some tiny details can be useful while answering questions relating to the origin of the remains, time of death, or identity of an unknown individual. In the described case, the key method was analysis of two pieces of clothing found inside the skull. SŁOWA KLUCZOWE: antropologia, identyfikacja, zabytki kultury materialnej KEY WORDS: anthropology, identification, monuments of material culture

STRESZCZENIE: W ostatnich latach coraz częściej pojawiają się sprawy dotyczące identyfikacji podejrzanych o dokonanie przestępstw, np. kradzieży samochodów spod supermarketów lub pieniędzy z bankomatów. Miejsca te są obiektami często objętymi całodobowym monitoringiem. Jednak zarówno jakość kamer oraz ich ustawienie w nieodpowiednich miejscach, powodują nieczytelny zapis na kasetach systemu bezpieczeństwa. W niniejszej pracy pragniemy zaprezentować dwie tego typu sprawy, w których zastosowanie grafiki komputerowej w połączeniu z metodami antropometrycznymi przyczyniło się do zidentyfikowania przestępców. ABSTRACT: In recent years more and more often cases have occurred concerning identification of suspecs of various crimes for eg. car theft from parking lots in front of supermarkets or money from ATMS. It often happens that such places are monitored twenty-four hours a day. Still, both the quality of cameras and their location in the wrong places cause the recordings to be illegible. In the present pager, we present two cases of this type, where by applying computer graphics and anthropometric methods contributed to identification of law-breakers. SŁOWA KLUCZOWE: antropologia, identyfikacja, monitoring KEY WORDS: anthropology, identification, monitoring

STRESZCZENIE: Antropologia jest wykorzystywana w medycynie sądowej między innymi przy identyfikacji zwłok zeszkieletowanych oraz pojedynczych kości i szczątków kostnych. Przypadek, który chcemy przedstawić dotyczy szczątków NN mężczyzny, które zostały poddane badaniom identyfikacyjnym w Pracowni Antropologii ZMS PAM. Analiza antropologiczna pozwoliła na określenie podstawowych cech dystynktywnych, na podstawie których policja wytypowała osobnika odpowiadającego uzyskanym danym. Do weryfikacji tożsamości zastosowaliśmy metodę superprojekcji. Otrzymaliśmy nałożenie się, możliwych do oceny punktów kranio i cefalometrycznych, całkowicie wystarczające do uznania superprojekcji za pozytywną. Porównując cechy antropometryczne NN mężczyzny i osobnika typowanego stwierdziliśmy znaczącą różnicę w zakresie wzrostu. Wykonano badania porównawcze DNA, które potwierdziły tożsamość osobnika. ABSTRACT: Anthropology is used, among others, in forensic medicine for identification of skeletal remains. The case we would like to introduce concerns the remains of an unknown man, which were subjected to identification tests in anthropological laboratory of the Forensic Medicine Department PAM. Anthropological analysis let us define the basic distinctive features, on the basis of which police selected an individual, whose features corresponded with the collected data. To confirm identity we used the super-projection method. We obtained the superposition of the estimation craniometric and cephalometric points which were suitable for, which was absolutely sufficient to regard the super-projection as successful. Comparing anthropometric features of the unknown man and appointed individual we noted considerable differences in height values. Comparative research of DNA, however, confirmed the individual’s identity. SŁOWA KLUCZOWE: antropologia, identyfikacja, superprojekcja, DNA KEY WORDS: anthropology, identification, superposition, DNA

STRESZCZENIE: W podstawowych, dla polskiego sytemu prawa, aktach normatywnych ustawodawca używa pewnych terminów medycznych i prawnych w sposób, który może budzić co najmniej wątpliwości. W referacie dokonano analizy terminów: szkoda, poszkodowany (Kodeks cywilny), krzywda, pokrzywdzony (Kodeks karny), utrata życia, uszczerbek na zdrowiu, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała, rozstrój zdrowia, obrażenie ciała (Kodeks karny), uraz (Kodeks pracy, Ustawa z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych), ciężkie uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia (Ustawa jw.), ranny (Ustawa o ruchu drogowym). Również przeanalizowano niektóre terminy stosowane w Polskich Normach tłumaczonych z norm europejskich, a mianowicie: uszkodzenie zdrowia (PN-N- -18001:1999), uraz ciała, utrata zdrowia (PN-EN 50110- -1:2001), szkoda, fizyczny uraz, utrata zdrowia, (PNEN 1050:1999), szkoda, uraz fizyczny (PN-IEC 60300- -3-9:1999). Zaproponowano poprawniejsze, zdaniem autorów, sformułowania. Przedstawiono stanowisko, iż medycyna sądowa powinna być tą dziedziną wiedzy, na podstawie której ustala się znaczenie terminów medyczno- prawnych, dla stosowania w praktyce legislacyjnej przez organy i instytucje państwowe, jak również sugestię podjęcia tego zadania przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, poprzez współpracę z Państwową Radą Legislacyjną, Prezesem Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, a przede wszystkim z Prezydium Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z kompetencjami wymienionymi w pkt. 5. i 6. art. 12. Regulaminu Sejmu. SŁOWA KLUCZOWE: terminologia medyczna, prawo, technika

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono wyniki badań populacyjnych dwóch mikrosatelitarnych loci typu STR znajdujących się na chromosomie X. Badaniom poddano próbki DNA 298 niespokrewnionych osób (kobiet i mężczyzn) z terenu Polski północnej. DNA izolowano metodą nieenzymatyczną, po amplifikacji produkty PCR rozdzielano na automatycznym sekwenatorze DNA ABI PRISM 310. Rozkład częstości alleli analizowanej populacji wykazał zgodność z regułą Hardy-Wainberga. W oparciu o uzyskane wyniki obliczono wybrane parametry statystyczne (PD, HET, MEC) wykazując przydatność analizowanych loci w medycynie sądowej. ABSTRACT: This paper describes results of a population study of two X-linked STR microsatellite markers: DXS7108 and DXS1196. 298 samples of DNA of unrelated persons (male and female) from the Northern part of Poland were analyzed. DNA was isolated using a non – enzymatic method. After amplification PCR products were separated by means of capillary electrophoresis using the ABI PRISM 310 Genetic Analyzer. The most common alleles of each locus were sequenced and used as a control ladder to type unknown samples. Testing for Hardy-Weinberg equilibrium (HWE) showed no significant deviation for these two loci. Statistical parameters (PD, HET, MEC) showed that examined systems are useful in forensic medicine. SŁOWA KLUCZOWE: STR, ludzki chromosom X, loci DXS7108 i DXS1196, genetyka populacyjna KEY WORDS: STR, human X chromosome, loci DXS7108 and DXS1196, population genetics

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono genetyczną analizę ojcostwa nieżyjącego pozwanego w oparciu o badania rodzinne. Statystyczna ocena wartości dowodowej badania z zastosowaniem analizy STR i RFLP pozwoliła na potwierdzenie ojcostwa z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością > 99.999% (PI>100 000). Analiza restrykcyjna okazała się znacznie bardziej informatywną w porównaniu do analizy amplifikacyjnej, tj. badanie siedmiu markerów typu RFLP dało analogiczną wartość wskaźników ojcostwa, co badanie piętnastu układów typu STR. ABSTRACT: This paper shows a paternity examination of a deceased putative father carried out on the basis of his family investigation. Statistical evaluation proved the defendant’s paternity using STR and RFLP analyses with the probability of more than 99,999% (PI>100 000).The restriction analysis has proven considerably more informative than the amplification analysis, which means seven RFLP markers correspond with the similar paternity indices of the fifteen STR markers. SŁOWA KLUCZOWE: sprawa niepełna, dochodzenie ojcostwa, analiza RFLP/STR KEY WORDS: deficiency case, paternity determination, RFLP/STR analysis

STRESZCZENIE: Za toksyczne działanie metanolu odpowiedzialne są głównie jego metabolity, których powstawaniu może towarzyszyć generowanie reaktywnych form tlenu. Celem pracy było określenie wpływu przewlekłej intoksykacji metanolem na zmiany stężeń końcowych produktów peroksydacji lipidów, reagujących z kwasem tiobarbiturowym (TBARs) oraz wolnych grup tiolowych (–SH) w mózgach szczurów, jako wykładników stresu oksydacyjnego w tym narządzie. Przeprowadzone badania nie wykazały jednak istotnych statystycznie zmian stężeń TBARs oraz grup –SH w mózgach szczurów. Wyniki te wskazują na brak zdolności metanolu do generowania reaktywnych form tlenu w mózgach szczurów w przebiegu przewlekłej intoksykacji. ABSTRACT: The aim of this paper was to define the influence of longterm methanol intoxication on the changes of end products of lipid peroxidation, reacting with thiobarbituric acid (TBAreactive products) and free SH-group concentration in rat brains. The experiment was conducted on male Levis rats. The experimental groups received a 1-molar methanol solution and the control group received tap water. The animals were killed after 4, 8 and 12 weeks of intoxication and their brains were collected for further examination, which encompassed measurement of the concentration of TBA-reactive products and free SH-groups. The revealed changes of TBA-reactive products and free SH-group concentration were not statistically significant. SŁOWA KLUCZOWE: metanol, stres oksydacyjny, TBARs, wolne grupy SH KEY WORDS: methanol, oxidative stress, TBA-reactive products, free SH-groups

STRESZCZENIE: Przeanalizowano 2408 protokołów sekcyjnych z lat 1998- 2003. Stwierdzono, że w 121 przypadkach (5,02%) przyczyną zgonu był tlenek węgla. Szukano ewentualnych zależności między stężeniem karboksyhemoglobiny a stężeniem alkoholu, wiekiem i płcią zatrutych. Brano też pod uwagę miejsce zatrucia. Potwierdzono sezonowość zatruć tlenkiem węgla. Ponad 77% wszystkich zatrutych CO stanowili mężczyźni, a najwyższe stężenie karboksyhemoglobiny zanotowano w grupie 31-40 lat. Zauważono osłaniający wpływ niskich stężeń etanolu (do 3‰) u osób narażonych na działanie tlenku węgla. ABSTRACT: In years 1998-2003, carbon monoxide poisonings were a death cause in 121 cases (5.0%) of a total of 2408 autopsy reports revieved. Possible relationships between carboxyhemoglobin concentration and ethanol concentration, age and gender of the victims were assessed. The place of intoxication was also considered. Seasonal distribution of CO intoxication was confirmed. Males accounted for more than 77% of all victims. The highest concentration of carboxyhemoglobin was found in the age group of 31-40 years. A protective effect of low ethanol concentration (<3‰) was noted in persons exposed to CO. The COHb level was determinated the Wolff’s method. SŁOWA KLUCZOWE: tlenek węgla, karboksyhemoglobina, zatrucie śmiertelne KEY WORDS: carbon monoxide, carboxyhemoglobin, fatal poisoning

STRESZCZENIE: Praca dotyczy opracowania efektywnych metod analizy jakościowo-ilościowej wybranych pochodnych 1,4-dihydropirydyny przydatnych tanatologicznej diagnostyce zatruć, jak również w terapii monitorowanej. W badaniach wykorzystano metodę chromatografii gazowej (GLC) oraz wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC). Dla celów izolacji badanych związków z materiału biologicznego zastosowano metody klasycznej ekstrakcji oraz użyto fazy stałe (SPE); Bond Elut LRC (Varian); Abselut Nexus (Varian) i STRATA C – 18 E (Phenomenex). Program badawczy dotyczył analizy najczęściej stosowanych pochodnych: nifedypina, felodypina, amlodypina, nikardypina, nimodypina, niwaldypina, nitrendypina, nisoldypina, isradypina. ABSTRACT: of qualitative and quantitative analysis of selected 1,4-dihydropyridyne calcium channel blockers, useful both for thanatological diagnosis of intoxications as well as monitoring therapy. The studies took advantage of gas chromatography (GLC) and high performance liquid chromatography (HPLC). Isolation of studied compounds from biological material was performed using classical and solid phase extraction procedures (SPE) such as Bond Elut LRC (Varian), Abselut Nexus (Varian), STRATA C – 18 E (Phenomenex). The program included analysis of nine of the most frequently prescribed derivatives: nifedipine, felodipine, amlodypine, nicardipine, nimodypine, nivaldipine, nitrendipine, nisoldipine, isradipine. SŁOWA KLUCZOWE: pochodne 1,4-dihydropirydyny, izolacja, analiza jakościowo-ilościowa, chromatografia GLC, HPLCKEY WORDS: 1,4-dihydropyridyne calcium channel blockers, isolation, qualitative and quantitative analysis, GLC and HPLC chromatographies

STRESZCZENIE: Zgodnie z obowiązującymi zapisami kpk sądowo-lekarską sekcję zwłok może w praktyce wykonywać każdy lekarz. Współpraca obducenta z prokuratorem musi zapewnić wypełnienie wszelkich wymogów formalnych oraz lekarskich wymogów merytorycznych, jednakże bez przekroczenia kompetencji obducenta. Brak szczegółowych przepisów, dotyczących wszelkich czynności medycznosądowych, przy przeprowadzaniu sekcji sądowo-lekarskich (takich jak rozporządzenie do kpk z 1928 roku) doprowadza do sytuacji konfliktowych i braku wykorzystania wszystkich możliwości merytorycznych dla wyjaśnienia konkretnej sprawy. ABSTRACT: According to law a medicolegal autopsy can in practice be carried out by every physician. Strict cooperation between the physician and the prosecutor must guarantee the carrying out of all formal and medical procedures and in the meantime without overstepping the competence of the expert. The lack of precise regulations concerning all medicolegal procedures during the autopsy (like those from 1928) cause conflicting situations which in turn may not allow for all essential procedures to be undertaken in order to solve a specific case. SŁOWA KLUCZOWE: sądowo-lekarska sekcja zwłok, kodeks postępowania karnego KEY WORDS: medicolegal autopsy, Polish Executive Penal Code

STRESZCZENIE: Zespół dezaprobaty płci pod postacią transseksualizmu charakteryzuje się niezgodnością płci biologicznej z płcią psychiczną. Celem pracy jest zaprezentowanie i porównanie podstaw prawnych orzekania płci osobniczej w zespole transseksualizmu w Polsce i w niektórych wybranych krajach. Polska w przeciwieństwie do innych krajów nie posiada stosownego prawodawstwa dla orzekania w powyższej kwestii, a dotychczasowe i obecne orzecznictwo opiera się o działania wykładnicze, w oczekiwaniu na tak zwaną ustawę o transseksualiźmie. Powyższa powstać może w oparciu o ukształtowane już prawodawstwo państw europejskich, które w zarysie prezentuje niniejsza praca. ABSTRACT: Sex disapproval syndrome in the form of transsexualism is characterized by incompatibility of biological and psychically-emotional sex. This incompatibility leads to a discrepancy between one’s social role and his or her biological sex. The aim of this paper is to present and compare the legal basis for ontogenetic sex judgment in the sex disapproval syndrome in the form of transsexualism in Poland and in some other countries. Poland, contrary to some other countries, does not have any appropriate legislation for determining the above issue. So far all judgment has been based on exponential activities, in anticipation for the so called transsexual act. This act may be created on the basis of existing legislation in other European countries, which is briefly presented in the work. SŁOWA KLUCZOWE: transseksualizm, płeć osobnicza, orzecznictwo medyczno-sądowe KEY WORDS: transsexualism, medically-legal certification

STRESZCZENIE: Autorzy poruszają zagadnienie kompetencji biegłego opiniującego o „narażeniu na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu”. „Bezpośredniość” narażenia, jak wynika z treści orzeczeń Sądów i głosów prawników, jest związana ze stopniem prawdopodobieństwa, czasem i ilością zdarzeń pomiędzy postępowaniem sprawcy a realizacją niebezpieczeństwa. Kompetencje biegłego nie pozwalają na prawną ocenę czynu, może on jedynie oceniać postępowanie z punktu widzenia medycyny sądowej, określając w sposób opisowy stan zagrożenia i możliwe do wystąpienia skutki. Ustalenie występowania stanu „bezpośredniego narażenia” powinno być wynikiem współpracy przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości i biegłego. ABSTRACT: This paper deals with the problem of competence of the forensic expert opinionating on the exposure to "direct danger of death or grave detriment to health". According to the analysis of judicial verdicts and the comments of lawyers "direct danger" depends closely on the probability , time and number of occurrences between the behavior of the perpetrator and the threatening act. The competence of the forensic expert does not allow for the legal qualification of the act but for the assessment of from the medicolegal point of view, defining the threat and possible outcomes in a descriptive fashion. The assessment of "direct danger" should be the result of close cooperation between the judicial representative and forensic expert. SŁOWA KLUCZOWE: opiniowanie sądowo-lekarskie, kompetencje biegłego, narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo, błąd lekarski KEY WORDS: medico-legal opinion, exposure to direct danger, expert’s competence, medical mistake

STRESZCZENIE: Niepewność pomiaru jest liczbowo wyrażonym zakresem, w którym z określonym prawdopodobieństwem, spodziewane jest znalezienie prawdziwej wartości pomiarowej. W pracy podjęto próbę oszacowania niepewności typu A i B analizy etanolu metodą enzymatyczną ADH w celu stwierdzenia zasadności ich wykonywania i wykorzystania w praktyce laboratoryjnej. W podanym przykładzie wykazano duży udział procentowy błędu pomiaru dla pipetowania roztworu ADH oraz kwasu nadchlorowego, co daje podstawę do podjęcia dalszych kroków w celu udoskonalenia procedury. Wyniki niepewności pomiarowej uzyskane metodą B są zbliżone do empirycznego wyniku metody A. Ważną zaletą omawianego sposobu wyznaczania niepewności jest oszczędność czasu oraz ograniczenie kosztów analiz. ABSTRACT: An uncertainty in measurements is a numericals defined range that is supposed to find a true value with a given level of probability. The purpose of thies study was to estimate a type A and B of uncertainty in the analysis of ethanol using the ADH method and prove it to be useful in lab practice. A large precentage of uncertainty was shown for pipetting of the ADH and perchloric acid solutions. This result formed the basis to make an effort in order to improve the procedure. The results of uncertainty of measurements given by method B are similar to the empiric method A results. The reduction of expenses and time saving of the analysis is an important advantage of the described way of uncertainty. SŁOWA KLUCZOWE: niepewność pomiarowa, odchylenie standardowe, propagacja błędów, jakość pracy laboratorium chemiczno-toksykologicznego KEY WORDS: uncertainty of measurement, standard deviation, propagation of errors, quality of work in chemical-toxicological laboratory

STRESZCZENIE: Autorzy przedstawili przypadek 4-letniej dziewczynki, po zatruciu nieznaną substancją, która zginęła w wyniku tamponady worka osierdziowego płynem do żywienia parenteralnego. ABSTRACT: The authors present a case of a 4-year old girl, poisoned by an unknown substance. She died because of pericardial tamponade with parenteral nutrition solution. SŁOWA KLUCZOWE: tamponada, worek osierdziowy KEY WORDS: tamponade, pericardial sac

STRESZCZENIE: W pracy przedstawiono przypadek eksplozji koła od kombajnu, w wyniku którego śmierć poniosła 48 letnia kobieta. Przyczyną eksplozji był zły stan techniczny koła oraz fakt napompowania go do ciśnienia znacznie przekraczającego dopuszczalne wartości. Uderzenie koła w ciało kobiety, i jej odrzucenie, doprowadziło do powstania ciężkich obrażeń wielonarządowych, na które składały się zarówno obrażenia pierwotne i wtórne. Badania mikroskopowe płuc wykazały m.in. obecność ognisk ostrej rozedmy pęcherzykowej i obszary obrzęku z wynaczynieniami do przestrzeni powietrznej, co może świadczyć o powstaniu fali uderzeniowej. ABSTRACT: A fatal accident of a 48 year old woman due to harvester wheel explosion has been presented in this paper. A faulty technical condition of the wheel and the fact that it had been pumped to a pressure exceeding the permissible limit was the reason for the explosion. The woman sustained multiorgan injuries and microscopic examination revealed inter-alveolar septa rupture and intra-alveolar haemorrhage and oedema. The microscopic changes of the lungs prove that the shock wave was released during the wheel explosion. SŁOWA KLUCZOWE: eksplozja koła, fala uderzeniowa, obrażenia wielonarządowe KEY WORDS: wheel explosion, pressure wave, multiorgan injuries

SŁOWA KLUCZOWE: atestacja, laboratorium genetyczneKEY WORDS: atestation, genetic laboratory

STRESZCZENIE: Zatrucia karbamazepiną (Amizepin, Tegretol), stanowią ważny problem toksykologii klinicznej i sądowej, który występuje coraz częściej niezależnie od prowadzonej powszechnie monitorowanej terapii. W pracy przedstawiono metodę analizy jakościowo-ilościowej karbamazepiny (CBZ) obok jej metabolitów: 10,11-epoksydu (CBZ-E) i 10,11-dihydroksykarbamazepiny (CBZ-DH) metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC). W programie badań uwzględniono: izolację badanych związków z osocza krwi z użyciem stałej fazy ekstrakcyjnej SPE Abselut Nexus Varian, ustalenie zakresów kalibracyjnych oraz walidacje parametrów analitycznych. Dyskusja dotyczyła oceny wyników rutynowych badań diagnostycznych przypadków intoksykacji, sprawdzających przydatność praktyczną opracowanej metody. ABSTRACT: Intoxication with carbamazepine (Amizepine, Tegretol) represents a significant problem of clinical and forensic toxicology, which frequently develops independently of the commonly used monitored therapy. In the study a technique of qualitative and quantitative analysis applied to carbamazepine (CBZ) as well as its metabolites carbamazepine 10, 11-epoxide (CBZ-E) and 10, 11- -dihydroxycarbamazepine (CBZ-DH) in biological material using high – performance liquid chromatography (HPLC) was presented. The studies also involve isolation of studied compounds using solid phase extraction, SPE- -Abselut NEXUS (Varian), establishment of calibration range and validation of analytical parameters. This was followed by a discussion of results obtained in routine diagnostic investigations in cases of intoxications, corroborating practical suitability of the designed technique. SŁOWA KLUCZOWE: karbamazepina i jej metabolity, izolacja SPE, analiza jakościowo-ilościowa, Metoda HPLC KEY WORDS: carbamazepine and its metabolites, SPE isolation qualitative and quantitative analysis, HPLC method