SŁOWA KLUCZOWE: Wspomnienie pośmiertne KEY WORDS: Memorial

SŁOWA KLUCZOWE: Wspomnienie pośmiertne KEY WORDS: Memorial

STRESZCZENIE: Morfologia ludzkiej twarzy jest połączeniem wielu złożonych cech i determinowana jest przez dużą liczbę genów i wzmacniaczy. W niniejszym badaniu analizowano zmienność liczby kopii (CNV) wzmacniacza hs1431 w populacjach pochodzenia środkowoeuropejskiego i południowo-syberyjskiego. Próbki z Europy Środkowej pochodziły od 97 Polaków, natomiast próbki z południowej Syberii pochodziły od 78 Buriatów i 27 Tuwańczyków. CNV analizowano metodą real-time PCR z wykorzystaniem aparatu ViiA™ 7 (Applied Biosystems). Statystycznie istotne różnice w liczbie kopii wzmacniacza hs1431 występowały między populacjami polską a buriacką (p=0,0378), ale nie między populacjami Europy Środkowej i południowej Syberii (p=0,1225). Uzyskane wyniki sugerują, że wzrost liczby kopii wzmacniacza hs1431 jest związany z pochodzeniem biogeograficznym. Jednak wynik ten wymaga rozszerzenia i powtórzenia na większych kohortach. Jest to pierwsze badanie, w którym wykazano zmienności liczby kopii wzmacniacza hs1431 u ludzi. ABSTRACT: Human facial morphology is a combination of many complex traits and is determined by a large number of genes and enhancers. Here, we report a Copy Number Variation (CNV) study of enhancer hs1431 in populations of Central European and South Siberian ancestry. Central European samples included 97 Poles, while South Siberian samples included 78 Buryats and 27 Tuvinians. CNVs were detected by real-time PCR, using ViiA™ 7 Real-Time PCR System (Applied Biosystems). We revealed significant differences in CNV of hs1431 enhancer between Polish and Buryat population (p=0.0378), but not between Central European and South Siberian population (p=0.1225). Our results suggest that an increase in copy number variation of hs1431 enhancer is associated with biogeographic ancestry. However, this result needs extending and replicating in larger cohorts. This is the first study revealing the presence of copy number variation of enhancer hs1431 in humans. SŁOWA KLUCZOWE: CNV; wzmacniacz; kształt twarzy; pochodzenie biogeograficzne; rozwój twarzoczaszki KEY WORDS: CNV; enhancer; facial shape; biogeographic ancestry; craniofacial development

STRESZCZENIE: z użytku. Stanowi on duże zagrożenie dla ptaków jako że najczęściej ulegają one zatruciu na skutek zjedzenia padliny lub przynęty zawierającej bendiokarb. W pracy przedstawiono wyniki badań toksykologicznych i histopatologicznych obejmujące 48 przypadków celowego zatrucia ptaków drapieżnych bendiokarbem w Europie Wschodniej, a konkretnie w Polsce. Materiały i metody: Nowa metoda do oznaczania bendiokarbu w próbkach wątrób ptaków została opracowana i zwalidowana z wykorzystaniem ultra-wysokosprawnej chromatografii cieczowej sprzężonej ze spektrometrią mas typu potrójny kwadrupol (UHPLC-ESI-MS/MS). Próbki zostały poddane jednoetapowej precypitacji białek zmrożonym acetonitrylem. Karbaryl-d7 został użyty jako wzorzec wewnętrzny. Zastosowanie metody UHPLC-QqQ-MS/MS umożliwiło uzyskanie najniższego jak dotąd parametru LOQ – na poziomie 1 ng/g bendiokarbu w próbkach biologicznych. Wyniki: Sekcja zwłok oraz badania histopatologiczne kruków pospolitych (Corvus corax), błotniaków stawowych (Circus aeruginosus), kani rudej (Milvus milvus) oraz orła bielika (Haliaeetus albicilla) ujawniły toksyczność wielonarządową charakteryzującą się przekrwieniami, obrzękami lub zastojem krwi. Badania analityczne potwierdziły obecność bendiokarbu w wątrobie w zakresie stężeń 1808–7721 ng/g. Ponadto obecność tego związku potwierdzono jakościowo w treści żołądka i dziobie, a także w przynęcie znajdującej się w pobliżu padłych zwierząt. Wnioski: Kompleksowe badania kryminalistyczne mają kluczowe znaczenie w monitorowaniu przypadków śmiertelnych zatruć wśród dzikich zwierząt. Zastosowanie połączonego podejścia analitycznego i histopatologicznego może pomóc w identyfikacji i eliminacji wysoce toksycznych substancji mogących stanowić zagrożenie dla ekosystemu. ABSTRACT: Aim: Bendiocarb is used against a wide range of insects but has already been withdrawn from the market in some countries. It poses a high risk to birds as they can accidentally ingest it while searching for food, followed by toxic effects. This paper presents the results of toxicological and histopathological studies of 48 cases of intentional birds of prey poisoning with bendiocarb in Eastern Europe, specifically Poland. Materials and methods: A novel ultra-high-performance liquid chromatography-triple quadrupole-tandem mass spectrometry (UHPLC-ESI-MS/MS) method for bendiocarb determination in animal liver samples was developed and fully validated. The sample preparation technique was based on one-step precipitation of proteins with cold acetonitrile. The internal standard used was carbaryl-d7. Full time of analysis was less than 10 minutes. The application of the UHPLC-ESI-MS/MS method allowed us to achieve the lowest LOQ (1 ng/g) of bendiocarb in biological samples to date. Results: Necropsies and histopathological examinations of common ravens (Corvus corax), western marsh harriers (Circus aeruginosus), red kites (Milvus milvus), and a white-tailed eagle (Haliaeetus albicilla) revealed multi-organ toxicity manifested as congestion, oedema, or stagnation of blood. An analytical investigation confirmed the presence of bendiocarb in liver in the 1808–7721 ng/g range. Furthermore, the presence of this compound was qualitatively confirmed in the stomach and beak contents and also in the bait located near the deceased animals. Conclusions: A comprehensive forensic examination is crucial to monitor wildlife fatalities, especially applying a combined analytical and histopathological approach to identify and eliminate highly toxic substances which pose a threat to the ecosystem. SŁOWA KLUCZOWE: pestycydy karbaminianowe, bendiokarb, zatrucie ptaków, przestępczość wobec dzikich zwierząt KEY WORDS: carbamate pesticides, bendiocarb, raptor poisoning, wildlife crime

STRESZCZENIE: Cel pracy: Analiza samobójstw na podstawie sądowo-lekarskich sekcji zwłok przeprowadzonych w Katedrze Medycyny Sądowej w Bydgoszczy w porównaniu z danymi z lat wcześniejszych i innych ośrodków. Materiał i metody: Ocenie poddano 6564 opinii sądowo-lekarskich z przeprowadzonych badań pośmiertnych z lat 2011-2020, wśród których wyodrębniono 1073 przypadki samobójstw, uwzględniając płeć i wiek pokrzywdzonych, miejsce w którym dokonano czynu samobójczego, wpływ alkoholu lub innych środków odurzających, sposoby popełniania samobójstw oraz data (miesiąc i rok). Wyniki: Samobójstwa stanowiły 16,34% wszystkich badań pośmiertnych. Najczęstszą metodą samobójstwa było powieszenie – 73%. Drugim co do częstości sposobem odebrania sobie życia był upadek z wysokości –8%. Najliczniejszą grupą wiekową wśród popełniających samobójstwo stanowią osoby pomiędzy 51, a 60 rokiem życia. W większości przypadków samobójcy byli trzeźwi. Widoczna jest istotna różnica pomiędzy stanem trzeźwości, a płcią ofiary. Zdecydowanie częściej pod wpływem alkoholu w trakcie dokonania samobójstwa były ofiary płci męskiej. 14% ogółu samobójstw popełniły kobiety, zaś 86% mężczyźni. Nieco częściej zgon w wyniku samobójstwa miał miejsce w granicach dużych aglomeracji miejskich, niż na terenie miasteczek i wsi. Wnioski: Badania wykazały wzrost odsetka samobójstw w stosunku do lat poprzednich. Powieszenie nadal jest najczęstszym sposobem samobójstwa. Odnotowano wzrost liczby samobójstw osób w wieku podeszłym oraz zwiększenie liczby tzw. samobójstw kombinowanych. ABSTRACT: Aim of the study: Analysis of suicides on the basis of forensic post mortem examinations conducted at the Department of Forensic Medicine in Bydgoszcz in comparison with data from previous years and other centers. Material and methods: The assessment included 6,564 forensic medical opinions from the post mortem examinations carried out in 2011–2020, including 1,073 cases of suicide, taking into account the sex and age of the victims, the place where the suicide was committed, the influence of alcohol or other intoxicants, methods of committing suicides and date (month and year). Results: Suicides accounted for 16.34% of all post mortem examinations. The most common method of suicide was hanging – 73%. The second most common way to take your own life was fall from height – 8%. The most numerous age group among those committing suicide are people between 51 and 60 years of age. In most cases, the suicide victims were sober. There is a significant difference between the state of sobriety and the gender of the victim. Male victims were much more often under the influence of alcohol during the suicide. 14% of all suicides were committed by women, and 86% by men. Death as a result of suicide took place somewhat more often within the boundaries of large urban agglomerations than in towns and villages. Conclusions: The research showed an increase in the suicide rate compared to the previous years. Hanging is still the most common form of suicide. There has been an increase in the number of suicides in the elderly and an increase in the number of so-called combined suicides. SŁOWA KLUCZOWE: samobójstwa, sekcja zwłok KEY WORDS: suicide, autopsy

STRESZCZENIE: Metadon to pochodna difenylopropylaminy, wiążąca się z receptorami opioidowymi, która znalazła zastosowanie w programach leczenia zespołu abstynencji u osób uzależnionych od opioidów oraz w programach substytucyjnych. Celem pracy jest opis przypadku nagłego zgonu osadzonego w trakcie terapii substytucyjnej metadonem z praktyki opiniodawczej autorów oraz przegląd literatury. 41-letni mężczyzna obciążony wieloletnim wywiadem nadużywania substancji psychoaktywnych, zwłaszcza heroiny, odbywający karę pozbawienia wolności, po konsultacji w poradni leczenia uzależnień rozpoczął terapię zastępczą metadonem. W kolejnych dniach przyjął dwie dawki leku (po 50 mg). W nocy podczas obchodu stwierdzono zgon osadzonego. Badania toksykologiczne krwi wykazały obecność metadonu w stężeniu terapeutycznym 816 ng/ml. Obecnie uważa się, że nawet terapeutyczne stężenie metadonu zwiększa ryzyko nagłej śmierci sercowej, zwłaszcza u osób predysponowanych (np. obciążonych patologią strukturalną mięśnia sercowego, zaburzeniami rytmu pracy serca, z hipokaliemią, niewydolnością wątroby). ABSTRACT: Methadone is a diphenylpropylamine derivative that binds to opioid receptors and has been used in drug abstinence and substitution treatment programs. The aim of the study is to describe a case of sudden death of a prisoner during methadone substitution therapy from the authors’ medico-legal consulting practice and to review the literature. A 41-year-old male with a long history of abuse of psychoactive substances, especially heroin, serving a prison sentence, after consultation in the addiction treatment clinic, started methadone substitution therapy. In the following days he took two doses of the drug (50 mg each). The prisoner was pronounced dead during the night. Blood toxicology tests showed the presence of methadone at the therapeutic concentration of 816 ng/ml. Currently, it is believed that even the therapeutic concentration of methadone increases the risk of sudden cardiac death, especially in predisposed patients (e.g. with structural pathologies of the myocardium, cardiac arrhythmias, hypokalemia, and liver failure. SŁOWA KLUCZOWE: uzależnienie od opiatów, terapia substytucyjna, interakcje lekowe KEY WORDS: opiate addiction, substitution therapy, drug interactions

SŁOWA KLUCZOWE: Wspomnienie pośmiertne KEY WORDS: Memorial

STRESZCZENIE: Nadużywanie i uzależnienie od alkoholu zależy zarówno od czynników środowiskowych, jak i w około 50% czynników genetycznych. Głównymi genami, które są odpowiedzialne za zwiększone ryzyko rozwoju szkodliwego spożywania alkoholu są geny kodujące enzymy rozkładu etanolu w organizmie ludzkim. Alkohol etylowy jest utleniany do aldehydu octowego przez dehydrogenazy alkoholowe występujące w wątrobie (ADH1B, ADH1C i ADH4) oraz żołądku (ADH7). Metabolizm żołądkowy etanolu jest w stanie obniżyć jego ilość trafiającą do krwiobiegu nawet do 10% przyjętej dawki. Zmiany występujące w genie ADH7 wykazują związek z ilością spożywanego alkoholu, a także ryzykiem rozwoju nadużywania i uzależnienia od tej substancji. Cel pracy: Analiza zmian znacznikowych w genie ADH7 i określenie związku wariantów badanego genu z ryzykiem rozwoju nadużywania i uzależnienia od alkoholu w populacji polskiej. Materiały i metody: Materiał do badań stanowiła krew pobrana od 159 denatów, którzy nadużywali i/lub byli uzależnieni od alkoholu oraz 201 wymazów policzkowych od osób kontrolnych z populacji polskiej. Wykorzystując metodę Real Time PCR z sondami TaqMan wykonano genotypowanie w zakresie 3 zmian znacznikowych: rs284786, rs1154470 (w obrębie genu ADH7) i rs7690269 (z regionu międzygenowego). Otrzymane genotypy losowo weryfikowano sekwencjonowaniem metodą Sangera. Wyniki i wnioski: Analiza statystyczna otrzymanych wyników nie potwierdziła związku wybranych wariantów z ryzykiem nadużywania i uzależnienia od alkoholu. ABSTRACT: Environmental and genetic (in approximately 50%) factors are responsible for the development of alcohol abuse and dependence. The main genes responsible for the risk of harmful alcohol consumption are the genes encoding the enzymes of ethanol metabolism in the human body. Ethyl alcohol is oxidized to acetaldehyde by alcohol dehydrogenases found in the liver (ADH1B, ADH1C and ADH4) and stomach (ADH7). Gastric metabolism of ethanol is able to reduce the amount of alcohol reaching the bloodstream by up to 10% of the dose taken. ADH7 gene variations could be associated as the risk of developing alcohol abuse and dependence. Aim of the study: Analysis of tag SNPs in the ADH7 gene and determination of the relationship between those variants and the risk of developing alcohol abuse and dependence in the Polish population. Materials and methods: Blood samples from 159 autopsies from alcohol abusers and/or addicts and 201 buccal swabs taken from controls. Genotyping was performed using the Real Time PCR method with TaqMan probes on 3 tag SNPs: rs284786, rs1154470 (within the ADH7 gene) and rs7690269 (from the intergenic region). The obtained genotypes were randomly verified by Sanger sequencing. Results and conclusions: The results of the performed statistical analyses of the obtained genotypes did not confirm the relationship between the above-mentioned variants and a risk of developing problems with alcohol consumption, based on samples from the Polish population. SŁOWA KLUCZOWE: kluczowe: uzależnienie od alkoholu, nadużywanie alkoholu, dehydrogenazy alkoholowe, dehydrogenaza żołądkowa, ADH7 KEY WORDS: alcohol addiction, alcohol abuse, alcohol dehydrogenases, gastric dehydrogenase, ADH7

STRESZCZENIE: Markery genetyczne do przewidywania pochodzenia biogeograficznego od wielu lat okazują się skutecznymi narzędziami dla organów ścigania. W tym badaniu podjęliśmy próbę oceny potencjału markerów insercyjno-delecyjnych (InDel) i mikrosatelitarnych (STR) jako pomocniczych polimorfizmów do wnioskowania o pochodzeniu populacji słowiańskiej. W tym celu genotypowaliśmy próbki populacji słowiańskojęzycznych z Białorusi, Czech, Polski, Serbii, Ukrainy i Rosji w w zakresie 46 markerów InDel oraz 15 loci STR za pomocą PCR i elektroforezy kapilarnej oraz analizowaliśmy pod kątem różnicowania między populacjami za pomocą metod bazujących na dystansach genetycznych (FST, analiza głównych składowych i skalowanie wielowymiarowe). Dodatkowo zbadaliśmy próbkę mężczyzny z populacji polskiej o dobrze udokumentowanej genealogii, którego pochodzenie biogeograficzne zostało wcześniej ustalone przez komercyjne usługi genomiczne przy użyciu autosomalnych polimorfizmów pojedynczych nukleotydów (SNP), mitochondrialnego DNA i markerów Y-SNP. Do celów porównawczych wykorzystaliśmy dane genotypowe zebrane w przeglądarce „forInDel” i częstości alleli z wcześniej opublikowanych artykułów. Uzyskane wyniki dla InDels i STR wskazują, że populacje słowiańskie stanowią grupę genetycznie jednorodną, z wyjątkiem Czechów wyraźnie różniących się od pozostałych badanych populacji. Analiza znanej polskiej próbki w aplikacji Snipper dowodzi przydatności markerów InDel jedynie na poziomie kontynentalnym. Z kolei, mikrosatelity nie tylko poprawiają wyniki predykcji, ale są informatywne jako niezależny zestaw markerów pochodzenia biogeograficznego. ABSTRACT: Genetic markers for the prediction of biogeographical ancestry have proved to be effective tools for law enforcement agencies for many years now. In this study, we attempted to assess the potential of insertion-deletion markers (InDel) and microsatellites (STRs) as subsidiary polymorphisms for inference of Slavic population ancestry. For that purpose, we genotyped Slavic-speaking populations samples from Belarus, the Czech Republic, Poland, Serbia, Ukraine and Russia in 46 InDels and 15 STRs by PCR and capillary electrophoresis and analyzed for between-population differentiation with the use of distance-based methods (FST, principal component analysis and multidimensional scaling). Additionally, we studied a sample from a Polish individual of well-documented genealogy whose biogeographic ancestry had previously been inferred by commercial genomic services using autosomal single nucleotide polymorphisms (SNPs), mitochondrial DNA and Y-SNP markers. For comparative purposes, we used genotype data collected in the “forInDel” browser and allele frequencies from previously published papers. The results obtained for InDels and STRs show that the Slavic populations constitute a genetically homogeneous group, with the exception of the Czechs differing clearly from the other tested populations. The analysis of the known Polish sample in the Snipper application proves the usefulness of the InDel markers on the continental level only. Conversely, microsatellites not only improve prediction, but are also informative if considered as an independent set of ancestry markers. SŁOWA KLUCZOWE: polimorfizm insercyjno-delecyjny, mikrosatelity, Słowianie KEY WORDS: insertion-deletion polymorphisms, microsatellites, the Slavs

STRESZCZENIE: Profilowanie DNA dawcy może służyć co najmniej dwóm celom: 1) zwiększeniu wartości dowodowej DNA zdeponowanego na odzieży/przedmiotach oraz 2) dostarczeniu cennych informacji taktycznych podczas badania miejsca przestępstwa. W niniejszym przeglądzie podsumowano różne rodzaje metod odzyskiwania śladów kontaktowych DNA. Dodatkowo, w odniesieniu do dostępnych technik, dokonano przeglądu ich unikalnych cech i ograniczeń. Celem niniejszej pracy jest przegląd technik pozyskiwania śladów dotykowych. ABSTRACT: Donor DNA profiling can serve at least two purposes: 1) to enhance the evidential value of DNA deposited on garments/ items and 2) to provide valuable tactical information during crime scene investigation. In this review, different types of methods for the recovery of the contact DNA traces have been summarized. Additionally, with the available techniques, the unique characteristics and limitations thereof have been overviewed. The aim of this paper is to review the techniques of touch traces collection. SŁOWA KLUCZOWE: ślady kontaktowe DNA; predyspozycje do pozostawiania DNA kontaktowego; techniki pobierania DNA KEY WORDS: contact DNA traces; shedder status; DNA recovery techniques

STRESZCZENIE: W praktyce medyczno-sądowej przypadki związane z samobójczym, zbrodniczym lub przypadkowym przedawkowaniem insuliny są rzadkie i należą do trudnych pod względem analitycznym i opiniodawczym. Celem pracy jest przedstawienie modelowego postępowania w tego typu przypadkach opracowanego w Katedrze i Zakładzie Medycyny Sądowej i Toksykologii Sądowo-Lekarskiej w Katowicach, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości dodatkowego potwierdzenia podania insuliny przez jej immunohistochemiczną detekcję w miejscu wkłucia. W zaprezentowanym przypadku badanie immunohistochemiczne z wykorzystaniem przeciwciała Polyclonal Guinea Pig Anti-Insulin FLEX IR002 (Dako) potwierdziło obecność insuliny w tkance podskórnej obu ofiar. Naszym zdaniem metoda immunohistochemicznej detekcji insuliny w miejscu wkłucia może i powinna być stosowana w każdym tego rodzaju przypadku. ABSTRACT: In medicolegal practice, rare cases involving suicidal, criminal, or accidental insulin overdose are both analytically and forensically challenging. The aim of this study is to present a model procedure in such cases, developed at the Department of Forensic Medicine and Toxicology of the Medical University of Silesia in Katowice, with particular emphasis on the possibility of additional confirmation of insulin intake by its immunohistochemical detection at the injection site. In the example case presented here, an immunohistochemical examination using FLEX Polyclonal Guinea Pig Anti-Insulin antibody (code IR002, Dako) confirmed the presence of insulin in the subcutaneous tissue of the victims. In our opinion, the method of immunohistochemical detection of insulin at the injection site can and should be used routinely in such cases. SŁOWA KLUCZOWE: przedawkowanie insuliny, zabójstwo-samobójstwo, histopatologia sądowo-lekarska, immunohistochemia KEY WORDS: insulin overdose, murder-suicide, forensic histopathology, immunohistochemistry

STRESZCZENIE: Wstęp: W piśmiennictwie można odnaleźć przypadki pęknięcia komory serca na skutek tępego urazu klatki piersiowej spowodowanego wypadkiem samochodowym. Rzadko opisywana jest tamponada serca na skutek urazu tępego w związku napaścią fizyczną. Sporadyczne są przypadki, w których tamponada serca wynika z pęknięcia komory bez obecności zewnętrznych obrażeń na klatce piersiowej. Rzadko pęknięciu ulega tylna ściana serca. W naszej serii przypadków, pierwszy dotyczy bezpośredniego uderzenia w lewą stronę klatki piersiowej przez cegłę, co spowodowało pęknięcie podstawy lewej komory serca bez uszkodzenia worka osierdziowego. W drugim przypadku bezpośrednie uderzenie w lewą stronę klatki piersiowej doprowadziło do pęknięcia tylnej ściany prawej komory serca. Opis przypadku: Prezentujemy dwa sekcyjne przypadki izolowanego pęknięcia prawej i lewej komory serca z tamponadą po tępych urazach klatki piersiowej, w których istniały informacje o napaści. Pierwszy przypadek to 35-letni mężczyzna napadnięty poprzez rzucenie cegłą w jadącym autobusie; zgon stwierdzono po przyjeździe po jednogodzinnej podróży. Drugi przypadek to 55-letni mężczyzna napadnięty poprzez dwa uderzenia w klatkę piersiową. Zgon stwierdzono po 30 minutach w szpitalu. Medyczno-sądowa sekcja zwłok i dochodzenie w obu przypadkach ujawniły tamponadę serca na skutek pęknięcia komory bez zmian chorobowych. Podsumowanie: Powyższa seria przypadków podkreśla znaczenie systematycznego i pełnego badania serca we wszystkich przypadkach zgonów poprzedzonych tępym urazem klatki piersiowej nawet z widocznymi minimalnymi obrażeniami lub bez nich. Rzadko pęknięcie serca jest stwierdzane na jego tylnej powierzchni lub na koniuszku. Seria przypadków ilustruje rzadkie występowanie pęknięcia serca, które wymaga odpowiedniego postępowania i dokumentowania medyczno-sądowego, aby ustalić przyczynę zgonu. ABSTRACT: Background: The literature reports cases of ventricular rupture in blunt chest trauma following motor vehicle accidents. It rarely describes cardiac tamponade due to rupture of the heart following blunt thoracic trauma in a physical assault. There are rare cases where fatal cardiac tamponade results from a ruptured ventricle without externally visible injuries to the chest. It is also rare for the cardiac rupture to occur on the posterior side. In our case series, the first case involved a direct blow to the left side of the chest by a projectile (brick), causing rupture of the left ventricle’s base with intact pericardium. In the second case, a direct blow to the left side of the chest led to rupture of the right ventricle’s posterior wall. Case presentation: Here, we report two autopsy-based case series of isolated right and left ventricular rupture with cardiac tamponade in blunt thoracic trauma with a specific history and background information of assault. The first case is a 35-year-old male assaulted with a brick thrown at his chest in a moving bus; he was declared dead on arrival after a one-hour journey. The second case is a 55-year-old male assaulted with double punches in his chest and declared dead on arrival at the hospital after 30 minutes. A medicolegal autopsy and thorough investigation, in both cases, revealed cardiac tamponade due to ventricular rupture with no underlying pathology. Conclusion: This case series underlines the importance of systematic and complete cardiac examination in all death cases following blunt chest trauma even with minimal or no evidence of a visible injury to the chest. Rarely cardiac rupture is noticed on the posterior surface or apex of the heart. The case series illustrates a rare occurrence of cardiac rupture that requires apt investigation and certification of medicolegal causes of death to determine how the death was caused. SŁOWA KLUCZOWE: tamponada serca, pęknięcie komory serca, tępy uraz klatki piersiowej, napaść fizyczna KEY WORDS: cardiac tamponade, ventricular rupture, blunt thoracic trauma, physical assault

SŁOWA KLUCZOWE: Wspomnienie pośmiertne KEY WORDS: Memorial

STRESZCZENIE: Zapalenie płuc jest jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji i zgonów dzieci. Celem pracy była sądowo-lekarska analiza przypadków dzieci zmarłych nagle z powodu nierozpoznanego za życia zapalenia płuc. Praca miała charakter retrospektywny i polegała na analizie akt spraw prokuratorskich. Badaniem objęto 47 dzieci zmarłych w latach 2011- 2018, u których jako przyczynę zgonu po przeprowadzeniu badań pośmiertnych wskazano zapalenie płuc, a także dzieci, u których przyczyna zgonu, pomimo przeprowadzenia pośmiertnych badań dodatkowych, w tym histopatologicznych, nie została określona. W części przypadków w badaniach dodatkowych pośmiertnych dla postawienia rozpoznania wykonano dodatkowo ukierunkowane barwienia immunohistochemiczne wybranych wycinków płuc. U dzieci z objawami prodromalnymi w badaniu histopatologicznym istotnie częściej występowała niedodma niż u dzieci bez objawów prodromalnych. Zapalenie płuc to istotny problem kliniczny. Zwłaszcza u małych dzieci może ono przebiegać bez żadnych objawów, które pozwoliłyby na postawienie takiego rozpoznania. Prawidłowo przeprowadzona diagnostyka pośmiertna, uzupełniona o badania immunohistochemiczne, pozwala zredukować liczbę niewyjaśnionych pod względem przyczyny zgonów dzieci. ABSTRACT: Pneumonia is one of the most common causes of children’s hospitalization and death. The aim of the study was a medico-legal analysis of children who died suddenly due to pneumonia undiagnosed in their lifetime. The research was of a retrospective character and consisted in an analysis of prosecution files. The study included 47 children who died between 2011-2018 in whom pneumonia after post-mortem examination was indicated as the cause of death, as well as children in whom the cause of death, despite additional post-mortem examinations, including histopathological tests, was not established. In some cases, under additional post-mortem examinations, additional targeted immunohistochemical staining of selected lung sections was performed to establish the diagnosis. In children with prodromal symptoms, histopathological examination showed significantly more frequent atelectasis than in children without prodromal symptoms. Pneumonia is a significant clinical problem. Especially in young children, it may proceed without any symptoms that would cause such a diagnosis to be made. A properly conducted post-mortem diagnosis supplemented by immunohistochemical examinations allows to reduce the number of unexplained deaths in children. SŁOWA KLUCZOWE: zapalenie płuc, dzieci, badania pośmiertne, immunohistochemia KEY WORDS: pneumonia, children, post-mortem examination, immunohistochemistry

STRESZCZENIE: Problemy z uzyskaniem opinii biegłych lekarzy w Polsce są znane od dawna i są dobrze zdiagnozowane. Przyczynami takiego stanu rzeczy są: niedostateczna do potrzeb liczba lekarzy w ogóle, niekonkurencyjne stawki wynagrodzenia i trudności w pogodzeniu obowiązków zawodowych z pełnieniem funkcji biegłego przy oczekiwanej przez wszystkich dyspozycyjności. Zachodzące przemiany pokoleniowe mogą dodatkowo pogłębić te problemy. Celem pracy było zbadanie tego ostatniego zjawiska poprzez porównanie profilu wiekowego lekarzy biegłych sądowych z profilem wiekowym lekarzy w ogóle. Informacje na temat wieku lekarzy biegłych sądowych uzyskaliśmy od prezesów sądów okręgowych i z Centralnego Rejestru Lekarzy a lekarzy w ogóle z Centralnego Rejestru Lekarzy. Przeprowadzone badania pozwoliły na sformułowanie następujących wniosków: Funkcję biegłego sądowego pełni jedynie 0.8% wszystkich lekarzy w Polsce. Blisko 2/3 lekarzy biegłych sądowych należy do pokolenia Baby boomers (urodzeni w latach 1946-1964), blisko 1/3 do pokolenia X (1965-1980), a jedynie 1/16 do pokolenia Y (1981-1996), czyli Milenialsów. Uzyskane wyniki, podobnie jak dane z piśmiennictwa, sugerują, że obecnie zła sytuacja z dostępnością do opinii lekarzy biegłych sądowych w kolejnych latach ulegnie dalszemu pogorszeniu z powodu przemian pokoleniowych, tj. zastępowania obecnie dominujących wśród biegłych pokoleń Baby boomers i X przez pokolenie Y, czyli Milenialsów o innym nastawieniu do życia. ABSTRACT: time and are well-diagnosed. The reasons for this state of affairs are: an overall insufficient number of physicians compared to the general needs, uncompetitive remuneration levels, and the difficulty of reconciling professional and court-appointed expert duties, while taking into consideration the availability expected of experts. The ongoing generational transition may further exacerbate these problems. The purpose of this study was to investigate the latter phenomenon by comparing the age profile of court-appointed physicians with that of physicians in general. Information on the age of court-appointed physicians was obtained from the presidents of regional courts and the Central Register of Physicians, while general statistics on physicians were also acquired from the latter. Research allowed us to formulate the following conclusions: only 0.8% of all physicians in Poland serve a court-appointed expert function. Almost two-thirds of court-appointed physicians belong to the Baby Boomer generation (born in 1946-1964), nearly one-third to Generation X (1965-1980), and only one-sixteenth (6.10%) to Generation Y (1981-1996), or Millennials. The results obtained, as well as data from the literature, suggest that the current bad state of affairs regarding access to the opinions of court-appointed physicians will further deteriorate in the coming years due to generational changes, i.e., the replacement of Baby Boomers and Generation X, currently dominant among court-appointed experts, by Generation Y, i.e., Millennials, with a different attitude to life. SŁOWA KLUCZOWE: biegli, profil wiekowy, wiadomości specjalne, różnice pokoleniowe KEY WORDS: court-appointed experts, age profile, specialized knowledge, generational differences

STRESZCZENIE: Wykorzystanie nowych możliwości o wysokiej rozdzielczości i identyfikacji sądowej w zakresie badań populacji, oferowanych przez nowe metody multipleksowe (jak Yfiler Plus), ma kluczowe znaczenie w sprawach genetyczno-sądowych. Opracowanie baz danych z częstością haplotypów jest niezbędne do pełnego wykorzystania nowych możliwości w zakresie oznaczania chromosomu Y. Cel pracy: Opracowanie bazy haplotypów zestawu Yfiler Plus dla próby populacyjnej 534 mężczyzn z Polski północno-wschodniej oraz obliczenie parametrów przydatności w badaniach genetyczno- sądowych. Materiały i metody: Badanie przeprowadzono na próbie populacyjnej 534 niespokrewnionych mężczyzn z obszaru Polski północno-wschodniej z użyciem panelu Yfiler Plus obejmującego 27 markerów zlokalizowanych na chromosomie Y. Wyniki: Cztery haplotypy pojawiły się dwukrotnie. Zdolność dyskryminacyjna (DC) całego zestawu wyniosła 0,9925. Najwyższą wartość zróżnicowania genowego (GD) obliczono dla DYS518 (0,86) należącego do markerów szybkomutujących, zaś najniższą GD dla DYS392 (0,42). Wnioski: Wyniki wskazują na konieczność prowadzenia dalszych badań i obserwacji zmian, zarówno w różnych regionach Polski, jak i w całej Europie. ABSTRACT: The use of new high-resolution and forensic identification capabilities for population studies offered by new multiplex methods (such as Yfiler Plus) is crucial in forensic genetics cases. The development of haplotype frequency databases is essential to take full advantage of the new Y chromosome determination capabilities. Purpose: Development of the haplotype database of the Yfiler Plus kit for a population-based sample of 534 males from northeastern Poland and calculation of suitability parameters for forensic genetics studies. Materials and methods: The study was conducted on a population sample of 534 unrelated males from the area of northeastern Poland using the Yfiler Plus panel of 27 markers located on the Y chromosome. Results: Four haplotypes appeared twice. The Discrimination Capacity (DC) of the entire set was 0.9925. The highest Gene Diversity (GD) value was calculated for DYS518 (0.86) belonging to the fast-mutation markers, while the lowest GD was calculated for DYS392 (0.42). Conclusions: The results indicate the need for further research and observation of changes, both in different regions of Poland and across Europe. SŁOWA KLUCZOWE: badania populacyjne, Polska północno-wschodnia, Yfiler Plus KEY WORDS: population studies, northeastern Poland, Yfiler Plus

STRESZCZENIE: Sądowa genealogia genetyczna korzysta w głównej mierze z popularności badań genealogicznych (zwłaszcza) wśród Amerykanów oraz z pojawienia się nowych technik sekwencjonowania umożliwiających analizę trudnych próbek pochodzących z miejsca zdarzenia. Metoda uważana jest za prawdziwy przełom zarówno dla bieżących śledztw, jak i tych, w których wszystkie inne zasoby i techniki zawiodły podczas toczącego się śledztwa. Pomimo, że doniesienia medialne w sposób istotny podkreślają jej wyjątkową wartość, sądowa genealogia genetyczna jest bardzo pracochłonna a dochodzenie może zostać zawieszone na każdym etapie ze względu na wiele czynników w tym brak trafień w dostępnych bazach danych lub niekompletność drzew genealogicznych. Niniejszy przegląd podsumowuje zakres zastosowań sądowej genealogii genetycznej, wymienia wiele związanych z nią wątpliwości i nieporozumień a także wskazuje dostępne rozwiązania dla poruszanych problemów. Zawiera również aktualne wytyczne i przepisy, których powinny przestrzegać organy ścigania chcące wykorzystywać sądową genealogię genetyczną. ABSTRACT: Forensic genetic genealogy (FGG) benefits largely from popularity of genealogical research within (mostly) American society and the advent of new sequencing techniques that allow typing of challenging forensic samples. It is considered a true breakthrough for both active and especially cold cases where all other resources and methods have failed during investigation. Despite media coverage generally highlighting its powers, the method itself is considered very laborious and the investigation may easily got suspended at every stage due to many factors including no hits in the database or breaks in traceable lineages within the family tree. This review summarizes the scope of FGG use, mentions most concerns and misconceptions associated with the technique and points to the plausible solutions already suggested. It also brings together current guidelines and regulations intended to be followed by law enforcement authorities wishing to utilize genetic genealogy research. SŁOWA KLUCZOWE: genetyka sądowa, sądowa genetyka genealogiczna, przeszukiwanie rodzinne KEY WORDS: forensic genetics, investigative genetic genealogy, familial searching

STRESZCZENIE: Cel pracy: Określenie pochodzenia gatunkowego materiału, z którego wykonano inkryminowany abażur zakupiony na pchlim targu. Metody: Do osiągnięcia tego celu wybrano metody histologiczne oraz biologii molekularnej powszechnie stosowane w genetyce sądowej. DNA do badań wyizolowano przy użyciu zestawu QIAamp DNA Mini Kit (Qiagen) zgodnie z protokołem producenta przeznaczonym dla tkanek. Ocenę ilościową i jakościową materiału genetycznego przeprowadzono metodą real-time PCR z użyciem zestawu Quantifiler Duo DNA Quantification Kit (Applied Biosystems). W celu identyfikacji gatunków wybrano specyficzne markery genetyczne mtDNA bydła, koniowatych, jeleni, dzików i owiec. Wyniki: Badania histologiczne wykazały, że abażur wykonano z płatów jelitowych. DNA uzyskany z próbki dał pozytywny wynik testu dla bydła. Wyniki badań wykluczyły przypuszczenie, że badany abażur został wykonany z ludzkiej skóry. Wnioski: Zaproponowaną metodę badawczą można wykorzystać do weryfikacji pochodzenia artefaktów błędnie określanych jako wykonane z ludzkiej skóry. Według naszej wiedzy takie artefakty można znaleźć w muzeach i kolekcjach prywatnych. Co więcej, do tej pory powszechnie uważano, że wyroby z ludzkiej skóry, głównie abażury, były produkowane masowo w nazistowskich obozach koncentracyjnych, głównie w Buchenwaldzie ABSTRACT: Objectives: The main purpose of the study was to identify the species origin of the material from which the incriminating lampshade bought at a flea market had been made. Methods: The histological and molecular biology methods commonly used in forensic genetics were selected to achieve this goal. The DNA for the research was isolated using a QIAamp DNA Mini Kit (Qiagen) according to the manufacturer’s protocol for tissues. The quantitative and qualitative evaluation of genetic material was carried out by the realtime PCR method with a Quantifiler Duo DNA Quantification Kit (Applied Biosystems). Specific genetic markers of mtDNA of cattle, equines, deer, wild boar, and sheep were selected to identify species. Results: Histological tests showed that the lampshade had been made from intestinal flaps. The DNA from sample tested positive for cattle. The test results dispelled the suspicion that the researched lampshade had been made from human skin. Conclusions: The proposed testing method can be used to verify the origin of the artifacts misleadingly described as made from human skin. To our knowledge, such artifacts can be found in museums and private collections. Further-more, it has been widely believed until now that human-skin products, mainly lampshades, were mass-produced in Nazi concentration camps, mainly in Buchenwald SŁOWA KLUCZOWE: abażur, genetyka sądowa, biologia molekularna, histologia, skóra ludzka KEY WORDS: lampshade, forensic genetics, molecular biology, histology, human skin

SŁOWA KLUCZOWE: List do redakcji KEY WORDS: Letter to Editor